Starkowo – Starkow
Starkowo – wieś w gminie Ustka. Należała do zakonu norbertanek w Słupsku, podlegającego pod klasztor w Białobokach. W latach 1355, 1450 i 1540 nazwa miejscowości występuje w listach lennych rodziny Krümmels. W wyniku sekularyzacji majątku klasztornego w XVI w., stała się ona własnością książęcą. W czasach pruskich Starkowo było jedną z 18 wsi królewskich, które podlegały urzędowi w Słupsku. Potem stała się wsią chłopską.
Rolnictwo, handel i rzemiosło
W 1938 roku we wsi istniało 77 gospodarstw rolnych, w tym:
– 32 o powierzchni od 0,5 do 5 ha,
– 23 o powierzchni od 5 ha do 10 ha,
– 12 o powierzchni od 10 ha do 20 ha,
– 10 o powierzchni powyżej 20 ha.
Największe gospodarstwa rolne posiadali: Ernst Stüwe – 48 ha, Paul Granzow – 32 ha, Ernst Hoffmeister – 32 ha, Johann Voß – 30 ha, Wilhelm Fessenbecker – 28 ha, Ernst Voß II – 24 ha, Otto Hoffmeister – 22,5 ha, Hermann Mews – 22 ha, Martin Granzow – 21 ha, Max Hoffmeister – 21 ha,Ernst Granzow – 20 ha i Ernst Voß I – 20 ha.
Dnia 10.05.1934 r. przedstawiciele 131 pomorskich rodzin chłopskich zasiedziałych na swoich gospodarstwach od ponad 200 lat, otrzymało podczas uroczystej akademii w Starkowie dębowe tablice pamiątkowe, które mogli zawiesić na froncie swoich domów. Ze Starkowa pamiątkowe tablice otrzymało 28 rodzin. Najstarsze rodziny zasiedliły wieś w 1508 r.
Kościół
Według spisu ludności przeprowadzonego 17 maja 1939 r. w Starkowie mieszkało 520 mieszkańców, tworzących 119 gospodarstw domowych. Wszyscy mieszkańcy wsi byli wyznania ewangelickiego i należeli do parafii w Możdżanowie, a tym samym do okręgu kościelnego w Słupsku.
Szkoła
W latach 30 XX w. działała w Starkowie 3-stopniowa szkoła powszechna, w której czyli Karl Haase i nauczyciel Rudolf.
Ostatnie dni wojny
W pierwszych tygodniach 1945 r. wieś była przepełniona uchodźcami z Prus Wschodnich, Prus Zachodnich oraz ludnością z sąsiednich okręgów. Na początku marca Starkowo opuścił oddział Volkssturmu, a 8 marca o godzinie 00.30 opuścił wieś oddział SS, który udał się w kierunku wschodnim. Czołgi radzieckie wjechały do Starowa 8 marca około godziny 10.00. Burmistrz Granzow przekazał wieś Rosjanom. Pierwsi osadnicy polscy przybyli do wsi 25.09.1945 r. Miejscowość Starkow przemianowano na Starkowo. Straty wojenne wśród ludności wsi wynosiły: 18 zabitych, 64 zaginionych i 28 poległych w szeregach armii niemieckiej.
Cmentarz
Data założenia: | Brak danych. |
Wyznanie / parafia: | Ewangelicki / parafia w Możdżanowie. |
Status: | Nieczynny. |
Położenie: | Około 500 m na zachód od centrum wsi. Po prawej stronie drogi do Możdżanowa. |
Współrzędne geograficzne: | N 54°30’41” E 16°47’55” |
Powierzchnia: | ± 3500 m2 |
Układ przestrzenny: | Teren pochówkowy posadowiony na planie kwadratu, na linii północny-zachód – południowy-wschód. Granice cmentarza wytyczały drzewa świerkowe. Wejście na teren pochówkowy znajdowało się od strony południowo-zachodniej o czym świadczą fragmenty bramy cmentarnej. Nie zachował się układ kwater i posadowienia grobów. W centralnym punkcie cmentarza znajdowała się murowana kaplica z wieżą, która w latach 50 XX w. została rozebrana przez wojsko w celu pozyskania cegieł. Teren gęsto porośnięty samosiejkami. |
Drzewostan i roślinność: | Drzewa: świerk / roślinność: |
Najstarszy zachowany element: | Brak. |
Zachowały się: | 1 fragment kamiennego nagrobka, 1 fragment granitowego obrysu mogiły, fragmenty dwóch filarów bramy cmentarnej wykonanej z czerwonej cegły, studnia cmentarna. |
Uwagi: | Na północnym skraju cmentarza znajdowały się mogiły pierwszych osadników, w tym 5 dzieci, które zostały pochowane w latach 1949-1950. Dzieci pochodziły z rodzin Bartyzel, Kosmowski, Dobies. Pogrzebani są tam również rodzice państwa Sieradzkich. |
Zmarli w Starkowie
Nazwisko | Imię | Tytuł / oznaczenie / uwagi | Data urodzenia | Data śmierci |
Block | Hulda | – | –.–.—- | –.–.—- |
Höckendorf geb. Granzow | Anna | Żona Friedricha Höckendorf. Zmarła o godzinie 21.00 w wieku 52 lat. Pogrzeb odbył się w sobotę 29.05.1943 r. o godz. 13.00. | –.–.—- | 26.05.1943 |
Źródło:
1. Karl Heinz Pagel, Der Landkreis Stolp in Pommern, Bonn 1989, ss. 922-927.