Sycewice – Zitzewitz
Sycewice – wieś sołecka w gminie Kobylnica. Według spisu powszechnego, przeprowadzonego dnia 17 maja 1939 r., mieszkało tu 515 osób w 114 gospodarstwach domowych. Są one jedną z niewielu miejscowości w powiecie słupskim, która znajdowała się w rękach jednej rodziny. Już w XII w. wieś należała do rodziny Zitzewitz’ów. W 1410 r. Sycewice wraz z Kusowem były własnością Petera von Zitzewitz. Urodzony tutaj w 1585 r. Georg von Zitzewitz był twórcą drugiej linii rodzinnej Zitzewitz-Zezenower (linii cecenowskiej). Po jego śmierci (w 1657 r.) Sycewice zostały podzielone na dwie części – A i B. Jednym z bardziej znanych członków tej rodziny był Wilhelm von Zitzewitz, który zarządzał majątkiem w Sycewicach od 1862 r. Powiększył go poprzez kupno w 1871 r. od kapitana Valeriana von Below wsi Gatz (Gać) i części Nitzlin (Nosalin). W 1901 r. cesarz niemiecki i król Prus Wilhelm II ustanowił z Sycewic, Gaci i Nosalina majorat, zgodnie z którym majątek był dziedziczony przez najstarszego syna lub krewnego w przypadku braku potomków linii męskiej. W 1909 r. król Prus nadał Wilhelmowi tytuł hrabiowski. Po śmierci Wilhelma w 1925 r. majątek przeszedł na rzecz Heinricha von Zitzewitz’a, a następnie na jego najstarszego syna Wilhelma. Nowy właściciel majątku wybudował tu pałac oraz założył park, w którym znajdował się cmentarz rodzinny. W 1938 r. powierzchnia majątku w Sycewicach wynosiła 934 ha, w tym było: 505 ha gruntów rolnych, 84 ha łąk, 53 ha pastwisk, 245 ha lasów, 3 ha powierzchni wodnych i 44 ha nieużytków. W zabudowaniach folwarcznych, które znajdowały się naprzeciwko pałacu, znajdowały się: 52 konie, 171 sztuk rogacizny, 313 owiec i 40 świń. Obok zabudowań gospodarczych znajdowały się mleczarnia i najnowocześniejsza w powiecie wiejskim gorzelnia o wydajności rocznej 250 tysięcy litrów spirytusu, produkowanego z ziemniaków i jęczmienia.
Rolnictwo, handel i usługi
W Sycewicach oprócz majątku rodziny von Zitzewitz znajdowało się 30 gospodarstw rolnych (1939 r.), w tym:
– 12 o powierzchni od 0,5 do 5 ha,
– 6 o powierzchni od 5 do 10 ha,
– 9 o powierzchni od 10 do 20 ha,
– 3 o powierzchni powyżej 20 ha.
Największy areał ziemi posiadali: Martin Roll (21 ha), Friedrich Albrecht II (29 ha) i Max Rubow (37 ha). Rolnik Rumbow posiadał 4 konie, 18 sztuk rogacizny i 50 świń.
We wsi działała Kasa Oszczędnościowo-Pożyczkowa EGmbH i spółdzielnia utylizacji bydła. Na terenie majątku von Zitzewitza działała (od 1906 r.) mleczarnia, do której zwożono mleko z okolicznych wsi. Znajdowała się tutaj również największa i najnowocześniejsza gorzelnia produkująca spirytus z ziemniaków i jęczmienia w powiecie wiejskim. Tutaj prowadzili swoją działalność: siodlarz F. Schlawin, kowal Franz Mielke, szewcy R. Garbe i O. Schwüchow, kołodziej O. Damaschke i handlarze bydłem Heyer, Klatt i Pamplum. Funkcjonował we wsi młyn Puttkamera i gospoda Ericha Toscha.
Kościół
Mieszkańcy Zitzewitz (Sycewice) byli wyznania ewangelickiego. Należeli do parafii Symbow (Zębowo), a tym samym do okręgu kościelnego Stolp-Stadt (Słupsk Miasto).
Szkoła
Pierwsza wzmianka o zorganizowanym kształceniu dzieci w Sycewicach pochodzi z 1798 r. Na przełomie lat 1818/1819 wybudowano budynek szkoły, której patronem został ówczesny właściciel majątku Caspar Wilhelm von Zitzewitz, mieszkający w Zezenow (Cecenowo). Miał on prawo do obsadzania stanowisk nauczycielskich. Początkowo do szkoły uczęszczało 16 dzieci. Liczba ta wzrosła w 1824 r. do 26, a w 1846 do 67 uczniów. W latach 1860/1862 wybudowano nowy budynek szkoły, a w 1912 r. oddano następny budynek, który zachował się do naszych czasów. W 1932 r. istniała tutaj jednostopniowa szkoła powszechna z trzema klasami, dwoma nauczycielami i 79 uczniami. Od 1904 r. do 1928 r. nauczał tutaj Eduard Sellke, do 1930 r. Richard Neubüser. Inni znani nauczyciele to: Otto Hoffmann, Johannes Menzel, Erich Kath, Hermann Tiede, Pritzlaff, Fengler i Genger. Ostatnim niemieckim nauczycielem był Otto Bansemer, który uczył w miejscowej szkole do pierwszych tygodni 1945 r. Polska szkoła we wsi rozpoczęła swoją działalność 1 września 1946 r. Założycielami szkoły byli: Janina Wojtun, nauczycielka i pierwszy dyrektor szkoły oraz sołtys wsi Marian Wołoczko. W latach 1952-1957 działała tu również szkoła dla dzieci niemieckich z jednym nauczycielem – Dorotą Minert.
Ostatnie dni wojny
7 marca 1945 r. mieszkańcy Sycewic ewakuowali się. Część z nich udała się na północ, do Peest (Pieszcz). Hrabia Wilhelm von Zitzewitz opuścił swój majątek jako ostatni. Udał się do rodziny w Zezenow (Cecenowo). Tam został aresztowany przez żołnierzy radzieckich i wywieziony. Po zakończeniu wojny rodzina próbowała go odnaleźć za pośrednictwem Międzynarodowego Czerwonego Krzyża. Jednak ślad po nim zaginął. W pierwszych dniach po zajęciu wsi Rosjanie spalili pałac. Pierwsi osadnicy polscy przybyli do wsi w czerwcu 1945 r. Wieś przemianowano z Zitzewitz na Cietrzewiec, a w 1948 r. na Sycewice. Większość niemieckich mieszkańców wsi deportowano za Odrę. Straty wojenne wśród tutejszej ludności cywilnej wynosiły: 26 zabitych, 62 zaginionych i 22 poległych w szeregach armii niemieckiej.
Cmentarze
Cmentarz przedwojennych mieszkańców wsi znajduje się na północno-zachodnim skraju miejscowości. Do dzisiaj zachowały się ślady starej drogi. Miejsce pochówkowe składało się z dwóch części oddalonych od siebie o ok. 50 m. Obecnie cmentarze są zarośnięte samosiejkami i krzewami. W jego drugiej części (od strony wsi) pozostał granitowy filar bramy cmentarnej, co potwierdza, że wejście na teren cmentarza było od strony drogi, czyli od północy. Nie zachowały się ślady mogił ziemnych. Tylko dzięki betonowym lub kamiennym obrysom można odczytać położenie niektórych grobów. Zmarłych chowano na linii wschód-zachód. Na obu cmentarzach zachowało się około 200 elementów nagrobnych. Brak tablic epitafijnych na kamiennych nagrobkach oraz żeliwnych krzyży, po których pozostały kamienne podstawy.
Pochowani na cntarzach ewangelickich w Sycewicach
| Nazwisko | Imię | Tytuł / oznaczenie | Data urodzenia | Data śmierci |
| Darow geb. Duske | Anna | – | 26.–.18-8 | 21.09.1940 |
| Lolzke | Hermann | – | 30.09.1850 | 14.10.1939 |
| Scheil | Rudi | – | 17.01.1927 | 20.08.1936 |
| Scheil | Erna | – | 2-.05.1918 | 30.01.1942 |
| Scheil | Erika | Córka Poul’a i Rosy z dm. Erdmann / zmarła w wieku 18 lat. | –.–.—- | 10.01.19433 |
| Scheil geb. Strauss | Greta | – | 03.09.1881 | –.–.—- |
| Wenzel | Margarete | – | 05.11.1924 | 14.03.1943 |
Mieszkańcy Sycewic polegli podczas I wojny światowej
| Stopień | Nazwisko | Imię | Data urodzenia | Data śmierci | Miejsce śmierci / wiek / uwagi |
| Fahrende | Albrecht | Franz | – | 25.09.1918 | – |
| Hulz. Artillerist | Albrecht | Otto | – | 27.09.1918 | – |
| Ersatz Reserve | Nagel | Wilhelm | – | –.07.1918 | – |
| Schütze | Schulz | Paul | – | 31.08.1918 | – |
| Kanonier | Schulz | Paul | – | 12.11.1918 | – |
| Grenadier | Woggon | Paul | – | 09.10.1918 | – |
Źródło:
1. Karl Heinz Pagel, Der Landkreis Stolp in Pommern, Bonn 1989, ss. 708-711.
2. Dzieje Szkoły Podstawowej im Polskich Noblistów w Sycewicach w latach 1946-2003 w: http://www.gims.edu.pl/uploads/download/historia_szkoly.pdf.
3. Die Grenz-Zeitung nr 11 z 12.01.1943 r., str. 4.