Wieszyno – Vessin

Wieszyno – wieś w gminie Redzikowo, wchodząca w skład sołectwa Redzikowo. Przed wojną mieszkało tutaj 296 osób w 59 gospodarstwach domowych (dane z 17 maja 1939 r.). Pierwsza wzmianka o miejscowości występuje w dokumencie z 1284 r., informującym o przekazaniu przez Mściwoja II osady Vesin w lenno Peterowi Glabunas. W następnych latach Wieszyno wraz z Redzikowem było lennem rodzin von Woyten, von Somnitz i von Krockow. Jako natępnych właścicieli wymienia się pułkownika Friedricha Asmussa von Bandemer. W 1781 r. Wieszyno i Redzikowo zostały sprzedane majorowi Georgowi Ludwigowi von Katzler. Na początku XIX w. wieś była własnością Friedricha Wilhelma Arnolda – burmistrza miasta Stolp (Słupsk) w latach 1827-1846. Następnie majątek przeszedł na własność jego syna. Ostatnimi właścicielami Wieszyna byli: Mach ze Strzelina (1884), major von Goerne (1910), Martha von Goerne (1924) i Wolfram von Goerne (do 1945).

Rolnictwo

W 1938 r. wielkość majątku w Wieszynie wynosiła 875 ha powierzchni użytkowej, w tym: 651 gruntów ornych, 39 ha łąk, 56 ha pastwisk, 82 ha lasów, 4 ha powierzchni wodnych i 22 ha nieużytków. Stan inwentarza wynosił 65 koni, 220 sztuk bydła i 300 świń. Poza majątkiem we wsi znajdowały się tylko dwa gospodarstwa rolne o powierzchni powyżej 5 ha.

Kościół

W 1364 r. proboszczem w Wieszynie był ojciec Heinrich. Następnym znanym kaznodzieją był Martin Bildermacher, który piastował swoją funkcję od 1539 r. Był on pierwszym luterańskim kaznodzieją. Wielki wpływ na życie gminy miał pastor (w latach 1889-1925) Max Eduard Cyrus. Utworzył on w 1901 r. ewangelicką grupę religijną, grupę młodzieżową i stowarzyszenie Niebieskiego Krzyża. Ostatnim ewangelickim pastorem w latach 1930-1945 był Martin Reinke ze Słupska. W 1940 r. parafia w Wieszynie liczyła 876 osób. W skład parafii wchodziły miejscowości Reitz (Redzikowo) z kolonią Neiderzin, Vilgelow (Wielogłowy) i Warbelow (Warblewo). Patronami kościoła w Wieszynie były rodziny von Goerne z Wieszyna i Arnold z Redzikowa. Wszyscy mieszkańcy Wieszyna byli ewangelikami. Parafia należała do okręgu kościelnego Stolp-Stadt (Słupsk Miasto). W 1812 r. w Wieszynie doszło do sporu podczas separacji ziemi parafialnej pomiędzy kościołem, a gminą. Gdy pastor zgłosił podział majątku gminy wówczas doszło do sporu, który toczył się latami i wielokrotnie była potrzebna interwencja żandarmerii. Wieszyno należało wówczas do Friedricha Wilhelma Arnolda – burmistrza miasta Stolp (Słupsk).

Szkoła

W Wieszynie funkcjonowała jednostopniowa szkoła powszechna z jednym nauczycielem. W 1932 r. uczęszczało do szkoły 48 dzieci, w tym z miejscowości Wielogłowy. Po zakończeniu II wojny światowej, na początku lat 50 XX w. reaktywowano szkołę dla dzieci niemieckich. Funkcjonowała ona przez około 5 lat.

Ostatnie dni wojny

Na przełomie lutego i marca 1945 r. Wieszyno, podobnie jak wszystkie miejscowości w powiecie słupskim było zapełnione uchodźcami z Prus Wschodnich i Prus Zachodnich (około 500 osób). Mieszkańcy wsi nie otrzymali rozkazu do ewakuacji. Wieś została zajęta przez Rosjan 8 marca 1945 r. Zastrzelony został jeden z uciekinierów z Prus Wschodnich, zaskoczony przy urządzeniu radiowym. Rosjanie zastrzelili również ochmistrza Maxa Krügera odpowiedzialnego za wyciek 12 tys. litrów spirytusu.
Pierwsi osadnicy polscy przybyli do Wieszyna w czerwcu 1945 r. Jeszcze w latach 50 XX w. większość mieszkańców wsi stanowili Niemcy. Podczas działań wojennych zginęło 22 mieszkańców, 22 zaginęło i 25 poległo w szeregach armii niemieckiej.

Cmentarze

Cmentarz parafialny

Data założenia:	Brak danych. Oznaczony na mapie z 1890 r.
Status:	Czynny.
Przynależność wyznaniowa – dawniej:	Ewangelicka.
Przynależność wyznaniowa – obecnie:	Rzymsko katolicka.
Położenie:	Na południowo-zachodnim skraju wsi.
Współrzędne geograficzne:	N 54°27′265′′ E 17°07′763′′
Powierzchnia:	± 3800 m2
Układ przestrzenny:	Teren wokół XIV wiecznego kościoła.
Roślinność:	Drzewostan sprzed 1945 r., w skład którego wchodzą dęby i lipy, bluszcz pospolity (Hederia helix).
Zachowały się:	1 Krzyż żeliwny bez podstawy z grobu dziecięcego, 1 krzyż żeliwny z kamienną podstawą oraz tablicą inskrypcyjną.
Najstarszy zachowany element nagrobny:	Krzyż żeliwny bez kamiennej podstawy z grobu dziecięcego, z 1875 r.

Cmentarz właścicieli ziemskich

Data założenia:	Brak danych.
Status:	Cmentarz rodzinny, nieczynny.
Przynależność wyznaniowa:	Ewangelicka.
Położenie:	Cmentarz znajduje się w zagajniku oddalonym około 80 m od cmentarza przykościelnego w kierunku wschodnim.
Współrzędne geograficzne:	N 54°27′315′′ E 17°07′857′′
Powierzchnia:
Układ przestrzenny:	Brak granic wytyczających teren cmentarza. Z 4 obelisków pozostały 3, z których 2 są skierowane frontem w kierunku wschodnim, natomiast 3 obelisk (skierowany jest frontem w kierunku północnym. Cmentarz jest porośnięty samosiejkami.
Roślinność:	Paproć (Polypodiopsida Cronquist), śnieżyczka przebiśnieg (Galanthus nivalis L.).
Zachowały się:	3 obeliski upamiętniające członków rodziny von Goerne.
Najstarszy zachowany element nagrobny:	Obelisk upamiętniający Wilhelma von Goerne zmarłego 06.07.1914 r.

Pochowani we Wieszynie

Nazwisko	Imię	Tytuł / oznaczenie	Data urodzenia	Data śmierci
Bei(t)	Hugo	–	02.08.1875	16.11.1875
von Goerne	Wilhelm	Major AD / Rechtsritter des Johanniterordens.	16.05.1858	06.07.1914
von Goerne	Wilhelm	Leutnant im Leibhusaren Reg. nr 1 / poległ podczas I wojny światowej.	02.07.1893	07.01.1915
von Goerne  geb. Dahlmann	Dorothee	–	09.10.1891	13.04.1934
Krüger	Max	Ochmistrz / rozstrzelany przez Rosjan.	–.–.—-	–.03.1945
Manzeck geb. Strider	Marie	–	17.08.1870	27.02.1924

Mieszkańcy Vessin (Wieszyno) polegli podczas wojen

Stopień	Nazwisko	Imię	Data urodzenia	Data śmierci	Miejsce śmierci / wiek / uwagi
Leutnant	von Goerne	Wilhelm	02.07.1893	07.01.1915	Poległ / Leibhusaren Reg. nr 1

Źródło:
1. http://old.slupsk.ug.gov.pl/test/wieszyno.htm1.
2. Karl Heinz Pagel, Der Landkreis Stolp in Pommern, Bonn 1989, ss.989-992.