Jezierzyce – Jeseritz
Jezierzyce – wieś sołecka w gminie Redzikowo. Pierwszymi znanymi właścicielami wsi była rodzina von Below, która w 1491 r. w zamian za wsie Komorczyn, Słonowice, Dobrzęcino przekazała swój majątek, w skład którego wchodziły wsie Jezierzyce, Grąsino i Bukówka Matthiasowi von Puttkamer. W 1801 roku majątek został przez Puttkamerów sprzedany radcy sądowemu o nazwisku Schulte. W roku 1858 majątek został wykupiony przez barona Gustawa von Puttkamer z wolińskiej linii rodu za 85 tys. talarów od radcy sądowego Schulte. W 1873 roku Gustaw von Puttkamer przekazał majątek swojemu synowi Georgowi. W związku z tym, że Georg von Puttkamer nie miał męskich potomków, majątek przeszedł w ręce jego brata Albrechta. Po śmierci Albrechta w 1924 roku dobra rodzinne przeszły w ręce jego syna Jescowa von Puttkamer, który został zastrzelony przez Rosjan 11.03.1945 r.
Rolnictwo, handel i rzemiosło
W 1938 r. wielkość majątku w Jezierzycach wynosiła 500 ha, w tym było: 350 ha gruntów ornych, 7,5 ha łąk, 30 ha pastwisk, 80 ha lasów i 15 ha nieużytków. W zabudowaniach gospodarczych znajdowało się 48 koni, 125 sztuk rogacizny, 40 owiec i 400 świń. Poza majątkiem było 17 gospodarstw rolnych, w tym:
– 14 o powierzchni od 0,5 ha do 5 ha,
– 3 o powierzchni od 10 ha do 20 ha.
Na przełomie lat 1941/42 we wsi działała oberża należąca do Wilhelma Wianz, która zajmowała się również sprzedażą towarów wielobranżowych. Działał również tutaj zakład budowy samolotów Aug. Stellinga oraz obóz pracy.
Kolonia Jezierzyce
Na przełomie 1915/16 r. na terenie kolonii Jezierzyce zbudowano port dla sterowców, wyposażony m.in. w zakład produkcji wodoru, warsztaty i budynek radiowo-telegraficzny. Pierwszy statek powietrzny o numerze L-5 pojawił się w Jezierzycach 8 czerwca 1915 r. Dnia 18 listopada 1915 r. doszło do pierwszej katastrofy sterowca z bazy w Jezierzycach. Dowodzony przez kapitana leutnanta Bömacka sterowiec L-6 eksplodował w powietrzu. Zginęła cała 20 osobowa załoga. Ciała marynarzy pochowano we wspólnej mogile na słupskim cmentarzu. Miejsce katastrofy było objęte tajemnicą. Lotnisko sterowców w Jezierzycach było miejscem międzylądowania (16.04.1928-03.05.1928) sterowca Italia, który wystartował z Mediolanu, kierując się na biegun północny. Jego dowódcą był włoski konstruktor lotniczy gen. Umberto Nobile.
Szkoła
W latach 30 XX w. funkcjonowała w Jezierzycach 2-stopniowa szkoła powszechna, w której uczył jeden nauczyciel. Do szkoły uczęszczało wówczas 63 dzieci.
Kościół
Według spisu ludności przeprowadzonego 17 maja 1939 r. wieś liczyła 343 mieszkańców, którzy tworzyli 86 gospodarstw domowych. Większość mieszkańców wsi była wyznania ewangelickiego. Tylko 14 osób deklarowało katolicyzm (1928 r.). Jezierzyce należały do parafii przy kościele św. Piotra w Słupsku, a tym samym do okręgu kościelnego Słupsk Stare Miasto.
Ostatnie dni wojny
Już w pierwszych tygodniach 1945 r. wieś była przepełniona uchodźcami z Prus Wschodnich i sąsiednich okręgów. Każdego dnia przez Jezierzyce przejeżdżały transporty z uciekinierami. Rankiem 19 lutego 1945 r. na stacji kolejowej w Jezierzycach doszło do wypadku. Pociąg sanitarny wjechał na zatrzymujący się pociąg z uchodźcami. Zginęło 10 uchodźców i 14 zostało rannych. Na początku marca 1945 r. część mieszkańców wsi pod przewodnictwem właściciela majątku Albrechta Jescowa von Puttkamera ewakuowała się w kierunku wschodnim. Grupa ta 11 marca została przechwycona przez Rosjan w miejscowości Rauschendorf, obecnie Czymanowo. Właściciel majątku, który przewodził grupą uchodźców został zastrzelony. Jezierzyce zostały zajęte przez Rosjan 8 marca. We wsi została założona radziecka komendantura. Podczas II wojny światowej śmierć poniosło 11 mieszkańców wsi, 44 zaginęło i 6 poległo w szeregach armii niemieckiej.
Cmentarz
| Data założenia | Brak dokładnych danych. Oznaczony na mapie z XIX w. |
| Wyznanie / parafia: | Ewangelicki / parafia św. Piotra w Słupsku. |
| Status: | Nieczynny. |
| Położenie: | Około 1,5 km na południowy zachód od wsi, po prawej stronie dawnego traktu prowadzącego do Ryczewa. |
| Współrzędne geograficzne: | N 54°29’428” E 17°06’166” |
| Powierzchnia: | ± 1020 m2 |
| Układ przestrzenny: | Cmentarz posadowiony na planie prostokąta na linii północny-zachód – południowy-wschód. Teren przecięty traktem na dwie części, tworząc dwie kwatery. Zmarłych chowano twarzą w kierunku wschodnim. Granicę cmentarza tworzy wał ziemny z nasadzeniem drzew dębowych. Niewyraźna granica od strony południowo-wschodniej. Wejście na teren pochówkowy znajduje się od strony południowo-wschodniej i północno-zachodniej. |
| Drzewostan i roślinność: | Drzewa: dęby, / Roślinność: paproć. |
| Najstarszy zachowany element: | Fragment żeliwnego krzyża upamiętniającego Emmę z dm. Widel zmarłej w 1909 r. |
| Zachowały się: | 4 nagrobki w kształcie pnia drzewa bez tablic epitafijnych, 2 wnęki grobowe wymurowane z czerwonej cegły, 1 betonowa podstawa pod tablicę inskrypcyjną, 1 nagrobek, 1 fragment krzyża betonowego, 24 fragmenty rozbitych nagrobków. |
| Uwagi: | Na cmentarzu pochowano 10 uchodźców z Prus Wschodnich, którzy zginęli w katastrofie kolejowej na dworcu w Jezierzycach 19.02.1945 r. |
Pochowani na cmentarzu ewangelickim w Jezierzycach
| Nazwisko | Imię | Tytuł / oznaczenie | Data urodzenia | Data śmierci |
| Bottke geb. Garbe | Paulina | Wdowa / zmarła w wieku 88 lat. | –.–.—- | 26.11.1928 |
| Knaak geb. Redemaske | Auguste | – | 24.02.1873 | 29.04.1918 |
| von Puttkamer | Helene | Urodziła się w Wolinii, zmarła w Wittenau (obecnie dzielnica Berlina) / skremowana w Berlinie 28.08.1933 r. – nr kremacji 37167 / pochowana w Jezierzycach. | 15.02.1849 | 21.08.1933 |
| Schulz | Karl | – | –.08.1870 | 28.11.1937 |
| Simon | Franz | – | 25.09.1900 | 03.04.1920 |
| Wiedemann | Margarete | – | 03.02.1914 | 29.07.1918 |
| – | Meta | – | 22.08.1900 | –.–.—- |
Mieszkańcy Jeseritz (Jezierzyce) polegli w wojnach
| Stopień | Nazwisko | Imię | Data urodzenia | Data śmierci | Wiek / miejsce śmierci / uwagi |
| Unteroffizier | Bolduan | Georg | –.–.—- | –.–.1943 | 26 lat / front wschodni / syn Elise Bolduan z dm. Garbe (wdowa) / odznaczony KZ 2 kl., srebrną odznaką szturmową piechoty, brązową odznaką za odniesione rany. |
Źródło:
1. Karl Heinz Pagel, Der Landkreis Stolp in Pommern, Bonn 1989, ss. 587-590.
2. Die Grenz-Zeitung nr 80 z 22.03.1943 r., str. 3.