Gogolewko – Neu Jugelow

Gogolewko – wieś sołecka w gminie Dębnica Kaszubska. Miejscowość należała do rodziny von Zitzewitz. Radca książęcy Joachim von Zitzewitz był twórcą gogolewskiej gałęzi rodziny Zitzewitz. Po jego śmierci w 1517 r. Gogolewo zostało podzielone na Nowe Gogolewko i Stare Gogolewko. W 1837 r. Friedrich von Zitzewitz sprzedał Gogolewko von Frankenstein′owi. W 1845 r. Nowe Gogolewko poprzez małżeństwo przeszło w ręce Edmunda von Below i pozostało w jego posiadaniu do 1859 r. Później Gogolewko przechodziło w ręce niejakiego Rasche (1884), Woltersdorff′a (1893) i jako spadek rodzeństwu Martha i Margarette Woltersdorff (1928).

Rolnictwo

Przed zakończeniem II wojny światowej powierzchnia majątku wynosiła 1637 ha. Według spisu ludności, przeprowadzonego 17 maja 1939 r., we wsi mieszkało 455 osób (w 96 gospodarstwach domowych). Było tutaj 54 gospodarstw, w tym:
– 8 o powierzchni od 0,5 ha do 5 ha,
– 5 o powierzchni od 5 ha do 10 ha,
– 20 o powierzchni od 10 ha do 20 ha,
– 21 o powierzchni powyżej 20 ha.
Największe gospodarstwa rolne posiadali m.in: Werner Pommeranz – 57 ha, Albert Körlin – 48,5 ha, Robert Zemke – 33,5 ha, Alfred Bodtke – 28,5 ha, Ferdinand Kirk – 28,5 ha, Willy Noffz – 28,5 ha iRudolf Wandtke – 28,5 ha.
W Gogolewku rozwinęła się działalność rzemieślnicza i handlowa. Działały oberże Paula Simona i Hermanna Wolffa oraz młyn należący do J. Pommeranz. Wieś miała swojego kowala Gustava Mantzke, szewca Fritza Quetschke i kołodzieja Roberta Schmidtke.

Kościół

Większość mieszkańców wsi było wyznania ewangelickiego. Tylko 12 osób deklarowało katolicyzm. Ludność należała do parafii w Łupawie, a tym samym do okręgu kościelnego Słupsk-Stare Miasto.

Szkoła

W latach 30 XX w. istniała we wsi szkoła powszechna z jednym nauczycielem. Do szkoły uczęszczało wówczas 51 uczniów (1932). Jednym z ostatnich nauczycieli był Walter Freitag. W 1939 r. na południe od wsi powstał młodzieżowy obóz pracy dla Rzeszy – RAD Abt. K7/41 „Oberst Belling”.

Ostatnie dni wojny

Dnia 7 marca 1945 r. burmistrz wsi wydał rozporządzenie o ewakuacji mieszkańców. Tylko 17 mieszkańcom wsi udało się uciec przez Gdynię przed nadciągającymi wojskami radzieckimi. Wieś przed wkroczeniem Rosjan była przepełniona uchodźcami z Prus Wschodnich i Zachodnich oraz z okręgu Rummelsburg (Sławno). Wojska radzieckie zajęły Gogolewko 8 marca 1945 r. około godziny 2-3 w nocy. W trakcie przemarszu przez wieś Rosjanie spalili młyn J. Pommeranza i zagrody rodzin Lübeck oraz Musch. Doszło wówczas również do rozstrzeliwań. W lipcu 1945 r. utworzono radziecką administrację z radzieckim komendantem i niemieckim burmistrzem. Pierwsi osadnicy polscy pojawili się tutaj wiosną 1946 r. Wśród nich było dziesięciu byłych żołnierzy przybyłych z Anglii, którzy pochodzili ze wschodnich terenów Polski zajętych przez Związek Radziecki. W lipcu 1946 r. zarząd nad Gogolewkiem przejmują władze polskie. W 1947 r. podczas akcji „Wisła” do wsi zostają przymusowo przesiedleni Ukraińcy z terenów Polski południowo-wschodniej. W tamtym okresie ich sytuacja we wsi nie była lepsza od sytuacji autochtonów. Deportacje ludności niemieckiej za rzekę Odrę odbywały się etapami. Jedną z nich przeprowadzono 10 listopada 1946 r. Straty wojenne wśród ludności cywilnej Gogolewka wynosiły 13 zabitych, 83 zaginionych i 9 poległych w szeregach armii niemieckiej.

Cmentarze 

Cmentarz nr 1

Data założenia:	Brak danych.
Wyznanie / parafia:	Ewangelicki / parafia w Łupawie.
Status:	Nieczynny.
Położenie:	Na południowym skraju miejscowości, po prawej stronie drogi do Maleńca.
Współrzędne geograficzne:	N 54°21’580” E 17°25’885”
Powierzchnia:	± 6600 m2
Układ przestrzenny:	Cmentarz posadowiony na terenie płaskim między dwoma traktami, na linii północ – południe. Granice terenu pochówkowego wytyczają kamienie polne. Średnia wysokość kamiennej granicy wynosi 0,5 m. Wejście na teren cmentarza znajdowało się od strony zachodniej. Nie zachował się układ kwater. Zmarłych chowano głową w kierunku zachodnim.
Drzewostan i roślinność:	Drzewa: dąb / roślinność: bławatek, konwalia, paproć.
Najstarszy zachowany element:	Fragmenty dwóch krzyży upamiętniających Berte Durdel z dm. Witt zmarłej  24.04.1913 r. i Berte Körlin z dm. Behnke zmarłej 26.08.1913 r.
Zachowały się:	kamienie polne wytyczające granicę cmentarza, fragment filaru bramy cmentarnej,  2 betonowe krzyże, 35 granitowych podstaw pod żeliwne krzyże, 2 fragmenty krzyży żeliwnych, 1 fragment żeliwnego ogrodzenia mogiły, 28 betonowych fragmentów z rozbitych nagrobków, 30 obrysów mogił, 1 obrys mogiły z kamieni polnych, 1 tumba.

Cmentarz nr 2

Data założenia:	Brak danych.
Wyznanie / parafia:	Ewangelicki / parafia w Łupawie.
Status:	Nieczynny.
Położenie:	Na wschód od wsi, po prawej stronie nieutwardzonego traktu prowadzącego do drogi krajowej 211.
Współrzędne geograficzne:	N 54.362727, E 17.432705
Powierzchnia:
Układ przestrzenny:	Cmentarz posadowiony na płaskim terenie. Granice cmentarza wytyczają granitowe głazy od północy, zachodu i wschodu. Wejście na teren pochówkowy znajduje się od strony traktu, tj. od północy. Nie zachował się układ kwater. Brak śladów mogił.
Drzewostan i roślinność:	Bławatek.
Najstarszy zachowany element:	Brak.
Zachowały się:	kamienie wytyczające granicę cmentarza, 7 granitowych podstaw pod krzyże żeliwne, 1 betonowy obrys mogiły, 2 obrysy mogił wytyczone przez kamienie polne, 1 fragment krzyża żeliwnego.

Pochowani na cmentarzach ewangelickich w Gogolewku

Nazwisko	Imię	Tytuł / oznaczenia	Data urodzenia	Data śmierci
Brienke	Otto	–	31.10.1858	01.07.1880
Dawid	Teodor	–	19.10.1881	29.10.1952
Durdel geb. Witt	Berta	–	23.12.1874	24.04.1913
Körlin geb. Behnke	Berta	–	31.12.1844	26.08.1913
Pommeranz	Hilda	–	–.–.1907	–.–.1946
Ulrich	Wilhelm	–	–.–.1870	19.04.1935

Mieszkańcy Neu Jugelow (Gogolewko) polegli podczas wojen

Stopień	Nazwisko	Imię	Data urodzenia	Data śmierci	Wiek / miejce śmierci / uwagi
–	Beulke	Karl	–.–.—-	21.08.1914	Nauczyciel.

Źródło:
1. Karl Heinz Pagel, Der Landkreis Stolp in Pommern, Bonn 1989, ss. 762-764.