Pobłocie – Poblotz
Pobłocie – wieś sołecka w gminie Główczyce. Jeszcze w XVIII w. mówiono w Pobłociu głównie po kaszubsku. Przed wybuchem II wojny światowej mieszkało tu 760 osób (stan na 17 maja 1939 r.). W XV w. wieś była własnością rodziny von Tessen i należała do tzw. Dóbr Smołdzińskich, w skład których wchodziły: Smołdzino, Witkowo, Wierzchocino, Siecie, Gardna Mała, Lubuczewo, Będziechowo i Pobłocie. Po śmierci Swanta von Tessen w 1608 r. wygasła linia tego rodu, a majątek przejęła księżna Erdmut Hohenzolern von Brandenburg, małżonka księcia Jana Kazimierza. Po jej śmierci 13 listopada 1623 r. wieś przeszła w ręce Christoph’a von Hoym – marszałka ostatniego księcia pomorskiego Bogusława XIV. W rękach rodziny von Hoym Pobłocie było do 1801 r. W 1836 r. jako właścicieli majątku wymienia się rodzinę von Blankensee, a od 1837 kapitana Wilhelma Klaudiusa Theodora von Krause. Po jego śmierci spadkobiercą majątku został jego syn Rudolf Klaudius Otto Filipp von Krause. Jeszcze pod koniec XIX w. wieś znajdowała się w rękach rodziny von Krause. W 1908/09 r. została ona zasiedlona przez Pomorskie Towarzystwo Osiedleńcze.
Rolnictwo i działalność gospodarcza
W 1939 r. w Pobłociu znajdowało się 112 gospodarstw rolnych, w tym:
– 24 o powierzchni od 0,5 do 5 ha,
– 26 o powierzchni od 5 do 10 ha,
– 51 o powierzchni od 10 do 20 ha,
– 10 o powierzchni od 20 do 100 ha.
– oraz 1 gospodarstwo mające powyżej 100 ha.
Należało ono do Kurta Wroscha z Gadgen-Wilhelmshof (kolonia Gatki). Handel i rzemiosło były w Pobłociu dobrze rozwinięte (1941 r.). We wsi znajdowały się: Krajowa Kasa Oszczędnościowo- Pożyczkowa, Spółdzielnia Młynarska, młyny Ericha Gelikowskiego i Lietzau, fabryka wody mineralnej A. Grunst’a, stacja benzynowa Elox oraz firma spedycyjna owoców Karla Otto. Tutaj prowadzili swoją działalność gospodarczą: piekarze Karl Glende, Paul Vielehr i Wiehler, malarz Hans Grüder, siodlarze W. Horn i Walter Musch, szewcy Paul Blaschke, Erich Gustke i Karl Sylvester, kołodziej Willi Mertens, stolarz Willi Lüllke, garncarz Otto Schwichtenberg, kowale Leo Kaufmann i Eduardo Seitz oraz krawcy F. Sebarowski i F. Tamaschke. We wsi znajdowały się również: zakład murarski Paula Drusch’a, sklep elektryczny Richarda Bolduan (z centralą w Słupsku).
Kościół
Mieszkańcy Poblotz (Pobłocie) byli w większości wyznania ewangelickiego. W 1925 r. mieszkało tu 12 katolików. Wieś należała do parafii w Zezenow (Cecenowo), a przez to do okręgu kościelnego Stolp-Altstadt (Słupsk – Stare Miasto).
Szkoła
W miejscowości funkcjonowała trzystopniowa szkoła powszechna z dwiema klasami i dwoma nauczycielami. Jednymi z ostatnich uczących w tutejszej szkole byli: Sielaff Reinke i Ewald Boneß. Od 1938 r. w Ruschütz (Rzuszcze) działał roczny obóz wiejski dla młodzieży (Landjahr). Jego celem było wprowadzenie karności, porządku i narodowosocjalistycznej świadomości (Zucht, Ordnung und nationalsozialistischer Gemeinschaftssinn). Udział w obozie był obowiązkowy, a młodzież w nim uczestnicząca była pozbawiona kontaktów z rodziną przez cały okres szkolenia. Cała kadra (łącznie z komendantem) nosiła mundury Hitlerjugend.2 Obóz znajdował się w dawnym pałacu rodziny von Hoym’a, w którym przed wybuchem wojny mieścił się Dom Dziecka (Kinderheim).
Ostatnie miesiące wojny
12 stycznia 1945 r. ruszyła wielka ofensywa wojsk radzieckich. Już wówczas wielu mieszkańców Pobłocia czyniło przygotowania do ewakuacji. Część z nich uciekała przed wydaniem rozkazu do wymarszu. Wieś była przepełniona uchodźcami z Prus Wschodnich i Zachodnich. 8 marca 1945 r. szef miejscowej NSDAP Ortsgruppenleiter Hans Grüder wydał rozkaz do ewakuacji, lecz szybkie ruchy wojsk radzieckich uniemożliwiły ucieczkę miejscowej ludności. Armia Czerwona wkroczyła do Pobłocia 9 marca 1945 r. po godzinie 13. Na początku wjechał do wsi (od strony Główczyc) oddział motocyklistów radzieckich, a po nich wkroczyła piechota. W trakcie zajmowania miejscowości zniszczono trzy domy i dwa budynki gospodarcze. Zabito również wielu mieszkańców. W trakcie działań wojennych zginęło 17 mieszkańców wsi, 93 zaginęło i 36 poległo w szeregach armii niemieckiej.1
Lata powojenne
Już w 1945 r. do Pobłocia przybyli pierwsi osadnicy polscy, którzy nazwę miejscowości- Poblotz zmienili na Pobłocie. Wiosną 1946 r. rozpoczęła się akcja przesiedleńcza ludności niemieckiej. Następny transport m.in. z 25 tutejszymi rodzinami ruszył do Niemiec 09.11.1946 r. Wieś została zasiedlona w większości przez ludność z terenów obecnej Litwy, Białorusi i Ukrainy. W 1947 r. podczas akcji „Wisła” zostali tu przymusowo przesiedleni Ukraińcy z terenów południowo-wschodniej Polski. W 1945 r. działała w Pobłociu szkoła dla dzieci przesiedleńców, która początkowo mieściła się w parterowym budynku przedwojennej szkoły. W 1949 r. została ona przeniesiona do dawnego pałacu von Hoym’a, w którym przed wojną mieścił się Dom Dziecka, natomiast zaraz po jej zakończeniu: biblioteka gminna i świetlica. Po reformie szkolnictwa w 2008 r. zmieniono jej nazwę na: Zespół Szkół (Szkoła Podstawowa im. Juliana Tuwima i Gimnazjum).
25 września 1945 r. utworzono gminę wiejską Pobłocie, w skład której weszło 13 gromad, tj. Cecenowo, Dargoleza, Gorzyno, Gorzysław, Pobłocie, Podole Wielkie, Radosław, Rzuszcze, Stowięcino, Szczypkowice, Warblino, Wolinia i Wykosowo. Reforma administracyjna z 29 września 1954 r. wprowadzająca gromady w miejsce gmin spowodowała likwidację gminy Pobłocie. Została ona ponownie reaktywowana 1 stycznia 1973 r. i istniała do 1 lipca 1976 r., tj. do czasu wchłonięcia przez gminę Główczyce.2
Cmentarze
Cmentarz niemieckich mieszkańców Pobłocia znajdował się na wschód od wsi, na niewielkim wzniesieniu po lewej stronie drogi [213] do Cecenowa (N 54°38’296” E 17°31’509”). Do obecnych czasów zachowały się wyraźnie granice dawnego miejsca pochówkowego, wytyczone bukami otaczającymi wzniesienie terenu. Wjazd na jego teren znajdował się od strony drogi. Za bramą , po lewej stronie, znajdowała się kaplica cmentarna. Obecnie brak śladów mogił. Nie zachowały się również filary bramy wjazdowej. Cmentarz został całkowicie wymazany z krajobrazu. Po przeciwnej stronie drogi zostało założone nowe miejsce pochówkowe, na którym są grzebani powojenni mieszkańcy Pobłocia.
Zachowały się:
– 1 granitowa podstawa z fragmentem krzyża żeliwnego,
– 1 fragment krzyża żeliwnego (foto_835b),
– 1 fragment krzyża ażurowego (foto_835a) z fragmentami porcelanowej tabliczki inskrypcyjnej,
– 1 fragment nagrobeka w kształcie pnia drzewa bez tabliczki inskrypcyjnej (foto_837, foto_835d).
Przed wojną istniał w Pobłociu (w pałacu należącym dawniej do rodziny von Hoym) Dom Dziecka (Kinderheim). W południowo-wschodniej części dworskiego parku znajdował się cmentarz dziecięcy (N 54°38’071” E 17°30’755”). W latach 50 XX w. na jego terenie były mogiły ziemne z krzyżami żeliwnymi. Jeszcze w latach 90 XX w. można było spotkać ich pozostałości. Obecnie nie ma śladów świadczących o pochówkach w tym miejscu.
Pochowani na dawnym cmentarzu ewangelickim
| Nazwisko | Imię | Tytuł / oznaczenie | Data urodzenia | Data śmierci |
| Barnett geb. Jannusch | Karoline | – | 19.03.1820 | 14.08.1901 |
| Kaufmann 4 | Siegfried | Syn Leo i Berty z dm. Piotter / żył 15 lat. | –.–.—- | 07.02.1943 |
Mieszkańcy Poblotz (Pobłocie) polegli w wojnach
| Stopień | Nazwisko | Imię | Data urodzenia | Data śmierci | Miejsce śmierci / wiek / uwagi |
| Musketier | Topel | Heinrich | –.–.—- | –.–.—- | Zginął podczas wojny francusko-pruskiej 1870/1871. 3 |
| – | Soest | Paul | –.–.—- | 20.08.1914 | Nauczyciel, zmarł z odniesionych ran. |
| Obergefreiter | Weichbrodt | Paul | –.–.—- | –.–.1943 | Rosja /poległ nad j. Ładoga / 29 lat / odznaczony: KZ 2 kl. 5 |
| Feldwebel | Dahm | Gottfried | –.–.—- | –.–.1943 | Front wschodni / 28 lat / odznaczony: KZ 2 kl i KZ 1 kl. 6 |
Źródło:
1. Karl Heinz Pagel, Der Landkreis Stolp in Pommern, Bonn 1989, ss.776-779.
2. http://www.naukowy.pl/encyklopedia/Gmina_Pobłocie.
3. http://www.denkmalprojekt.org/2010/stolp_kreisblatt_1864_1866_1870-71_pom.htm.
4. Die Grenz-Zeitung nr 43/44 z 13.02.1943 r., str. 4.
5. Die Grenz-Zeitung nr 38 z 08.02.1943 r., str. 3.
6. Die Grenz-Zeitung nr 138 z 21.05.1943 r., str. 4.