Dobra – Daber

Dobra – wieś sołecka w gminie Dębnica Kaszubska, obejmująca swoim zasięgiem miejscowość Dobrzec. Pierwotnie była wsią dworską, składająca się z dwóch majątków. Jedna część była lennem rodziny von Zitzewitz, a druga lennem rodziny Miltitzschen. W 1766 Martin Friedrich von Zitzewitz przejął część wsi należącą do rodziny Miltitzschen. W wyniku podziału majątku w 1842 r. Friedrich Wilhelm von Zitzewitz z Barwic przejął wsie Dobra i Podole Małe. Po jego śmierci w 1861 r. oba majątki otrzymał w spadku jego drugi syn Heinrich. Następnie syn Heinricha, Ernst wydzierżawił wieś od swojego ojczyma Leo, lecz zrezygnował jednak wkrótce z Dobrej na rzecz innego majątku. Ostatnimi właścicielkami wsi Dobra były Alice i Ingold Siebenbürger. Po 1928 r. majątek przejęła Niemiecka Kolonia GmbH mająca swoją siedzibę w Białogardzie.

Rolnictwo

Według spisu ludności, przeprowadzonego 17 maja 1939 r. w Dobrej mieszkało 238 osób w 61 gospodarstwach domowych. W 1939 r. było tutaj 41 gospodarstw chłopskich, w tym: 
– 6 o powierzchni od 0.5 ha do 5 ha,
– 7 o powierzchni od 5 ha do 10 ha,
– 17 o powierzchni od 10 ha do 20 ha,
– 11 o powierzchni powyżej 20 ha.
Największe gospodarstwa rolne posiadali: Willi Kraatz – 42 ha, Bernhard Topel – 36 ha, Paul Voll – 35 ha, Friedrich Kraatz – 35 ha, Georg Schottke – 31 ha, Leo Bottin – 30 ha i Walter Bublitz – 29 ha.

Kościół

Większość mieszkańców wsi była wyznania ewangelickiego i tylko 2 osoby deklarowały katolicyzm (1925 r.). Wieś należała do parafii w Dobieszewie, a tym samym do okręgu kościelnego Słupsk Stare Miasto.

Szkoła

We wsi działała 1- stopniowa szkoła powszechna z jedną klasą i jednym nauczycielem.  Ostatnim nauczycielem w miejscowej szkole był Bruno Garmatz (1931-1945).

Ostatnie dni wojny

7 Marca 1945 r. burmistrz gminy wydał rozkaz do ewakuacji mieszkańców wsi. Na drugi dzień kolumna uchodźców przemaszerowała przez Łupawę, Dąbrówno, Grąbkowo i Potęgowo aż do Karwna. W Karwnie 9 marca około godziny 15.00, grupa uchodźców dostała się w ręce Rosjan. Około 15 osobom udało się zbiec do Gdańska, a stamtąd odpłynęli oni statkiem do Danii. Dobra została zajęta 8 marca 1945 r. przez radzieckie oddziały pancerne. W lipcu Rosjanie utworzyli tutaj komendanturę, która mieściła się w domu burmistrza Wittenburga. Wiosną 1946 r. wieś przeszła pod zarząd polski. Przesiedlenie niemieckich mieszkańców wsi rozpoczęło się 15 grudnia 1946 r. Straty wojenne wśród ludności cywilnej wsi wynosiły 5 zabitych i 18 zaginionych. W szeregach armii niemieckiej poległo 16 mieszkańców.

Cmentarz

Data założenia:	Brak dokładnych danych. Cmentarz istniał w II połowie XIX w.
Wyznanie / parafia:	Ewangelicki / parafia w Dobieszewie.
Status:	Nieczynny.
Położenie:	Około 600 m na południowy-wschód od centrum wsi. Między leśnym traktem prowadzącym do Gogolewka, a dawną drogą prowadząca do wejścia na teren cmentarza od strony zachodniej.
Współrzędne geograficzne:	N 54°22’551” E 17°22’319”
Powierzchnia:	± 3100m2
Układ przestrzenny:	Cmentarz posadowiony na płaskim terenie, na planie prostokąta, na linii północ – południe. Granicę terenu pochówkowego tworzy niewielki  mur z kamieni polnych od strony północnej, wschodniej i w około 40 % od południa (średnia wysokość muru 0,5m). Prace przy budowie granicy cmentarnej zostały nieukończone. Wejście na teren cmentarza znajdowało się od strony zachodniej. Zmarłych chowano twarzą na wschód. Najstarsze pochówki miały miejsce w części północnej cmentarza. W części północno-wschodniej najprawdopodobniej znajdowała się kwatera dziecięca.
Drzewostan i roślinność:	Drzewa: dąb / roślinność: barwinek.
Najstarszy zachowany element:	Granitowy nagrobek z 1855 r. upamiętniający Pauli Jërse.
Zachowały się:	granica cmentarza wykonana z polnych kamieni, 3 nagrobki w kształcie pnia drzewa bez tablic epitafijnych,  63 granitowe podstawy pod żeliwne krzyże, 29 betonowych i granitowych obrysów mogił, 9 nagrobków z granitu,  2 betonowe krzyże z czarnymi tablicami inskrypcyjnymi, 6 żeliwnych słupków po ogrodzeniu okalającym grób, 21 fragmentów z rozbitych nagrobków.
Uwagi:	Jedyny cmentarz w powiecie słupskim, na którym zachowały się w takiej ilości surowe, nieociosane granitowe kamienie nagrobne, których cechą charakterystyczną jest prostota. Na niewielkich granitowych kamieniach polnych znajdują się ręcznie wykonane ryty krzyża, poniżej których wyryto nazwisko zmarłego, ewentualnie pierwszą literę imienia osoby zmarłej.

Pochowani na cmentarzu ewangelickim

Nazwisko	Imię	Tytuł / oznaczenie	Data urodzenia	Data śmierci
Bublitz	Erika		08.07.1933	19.04.1940
Hermann	M.		–.–.—-	–.–.1945
Jërse	Pauli		31.09.1854	27.–.1855
Klix	Wilhelm	Gospodarz.	02.11.1877	25.12.1936
Lindstadt	M.		–.–.1877	–.–.1949
Lindstadt	G.		–.–.—-	–.–.1946
Schlottke	Karl	Właściciel gospodarstwa rolnego.	04.10.1856	17.10.1935
Topel	M.	–	–.–.1879	–.–.1949
Völzke	–	–	–.–.—-	–.–.1944

Źródło:
1. Karl Heinz Pagel, Der Landkreis Stolp in Pommern, Bonn 1989, ss. 423-426.