Widzino – Veddin

Widzino – wieś w gminie Kobylnica. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi 1281 r., kiedy to książę pomorski Mściwoj II podarował wieś klasztorowi norbertanek w Słupsku. Podczas reformacji dobra kościelne przejął w 1522 r. książę pomorski Bogusław X. Powstał wówczas w Słupsku Urząd Książęcy, który został zachowany podczas przyłączenia Pomorza do Brandenburgii. Urząd Książęcy w Słupsku pod które podlegało m.in. Widzino, rozwiązano po uwłaszczeniu chłopów w 1810 r. W 1853 r. wieś została kupiona przez Friedricha Rieck za 34 000 talarów. Jako następnych właścicieli Widzina podaje się Hermanna Rieck (1910 r.) i Mete Rieck (1928 r.).

Rolnictwo, handel i rzemiosło

W 1939 r. w Widzinie było 76 ospodarstw rolnych, w tym:
– 29 o powierzchni od 0,5 ha do 5 ha,
– 11 o powierzchni od 5 ha do 10 ha,
– 22 o powierzchni od 10 ha do 20 ha,
– 14 o powierzchni powyżej 20 ha.
Największe gospodarstwo rolne posiadała Vera Ratzlaff. Powierzchnia jej gospodarstwa wynosiła 81 ha, a w skład inwentarza wchodziło 8 koni, 60 sztuk bydła i 43 świń. Do największych gospodarzy zaliczali się: Hermann Neitzel I – 62 ha, Willy Albrecht – 37 ha, Hermann Keup – 34 ha, Franz Albrecht I – 32 ha, Reinhold Albrecht I – 32 ha, Hermann Villmow – 30 ha, Richard Villmow – 27 ha, Otto Griep – 26 ha.
We wsi znajdowała się karczma należąca do niejakiego Mielke.  

Kościół

Wszyscy mieszkańcy wsi byli wyznania ewangelickiego i należeli do parafi kościoła zamkowego w Słupsku, a tym samym do okręgu kościelnego Słupsk-Miasto.

Szkoła

W 1932 r. we wsi znajdowała się trzystopniowa szkoła powszechna, do której uczęszczało 89 uczniów. W miejscowej szkole uczyli Karl Syring i Ernst Henke.

Ostatnie dni wojny

Dnia 6 marca 1945 r. mieszkańcy wsi otrzymali rozkaz do ewakuacji przez zbliżającymi się wojskami radzieckimi od strony zachodniej. Mieszkańcy wsi nie zastosowali się do rozkazu gdyż wieś jak i wszystkie drogi były zablokowane uchodźcami z sąsiednich okręgów. Wieś została zajęta 7 marca 1945 r. Jeden z chłopów wraz z żoną popełnili samobójstwo. Próbę samobójstwa przeżyła ich córka. Po kilku dniach wszyscy mężczyźni i kobiety musieli zgłosić się w komendanturze radzieckiej. Większość z nich została wywieziona najprawdopodobniej do Związku Radzieckiego. Pozostali musieli pracować na potrzeby Rosjan. Rosjanie zostali chłopom po jednym koniu i jednej krowie. W lipcu 1945 r. we wsi pojawili się pierwsi Polacy. Dnia 14 lub 15 grudnia 1945 r. o godzinie 6 rano milicja zgromadziła w karczmie niemieckich mieszkańców wsi i odtransportowała na dworzec w Słupsku, skąd następnie zostali deportowani za Odrę.
Straty wśród mieszkańców wsi wynosiły: 22 zabitych, 35 zaginionych i 19 poległych w szeregach armii niemieckiej.

Cmentarz

Data założenia:	Brak dokładnych danych. Istniał w II połowie XIX w.
Wyznanie / parafia:	Ewangelicki / parafia w Słupsku.
Status:	Nieczynny.
Położenie:	Na wschodnim skraju starej części wsi. Od strony północnej przylega do drogi prowadzącej do Kobylnicy.
Współrzędne geograficzne:	N 54,429324, E 16,975713.
Powierzchnia:	± 5100 m2
Układ przestrzenny:	Założony na planie dwóch przylegających do siebie kwadratów. Najstarsza część cmentarza o powierzchni ok. 4225 m2 przylega od strony północnej do drogi prowadzącej do Kobylnicy. Od strony wschodniej cmentarz został powiększony w kierunku południowo-wschodnim o kwaterę, o powierzchni 841 m2. Wejście na teren pochówkowy znajdowało się od strony północnej i było oznaczone dwoma filarami z czerwonej cegły. Główna aleja cmentarna biegła symetrycznie przez większy kwartał cmentarza. Po jej obu stronach znajduje się osiem rzędów grobów. Średnia odległość między grobami wynosi 40 cm. Patrząc od strony północnej, w kwaterze po prawej stronie chowano głównie dorosłe osoby. Na południowym skraju tej części cmentarza znajdują się ślady pochówków dziecięcych. W kwaterze po lewej stronie, w pierwszych czterech rzędach chowano dzieci. W pozostałych rzędach występują duże obrysy mogił świadczące o tym, że chowano w tym miejscu ludzi dorosłych lub młodzież. W przedłużeniu lewej części cmentarza nie zachowały się ślady mogił. Zmarłych chowano twarzą w kierunku wschodnim.
Drzewostan i roślinność:	Drzewostan: / roślinność: bluszcz.
Najstarszy zachowany element:	Krzyż żeliwny upamiętniający Charlotte Albrecht zmarłą  08.08.1904 r.
Zachowało się:	166 betonowych i kamiennych obrysów mogił, z tego 44 obramowania z podstawami pod żeliwne krzyże oraz 3 obramowania z nagrobkami w kształcie ściętego pnia drzewa. Obrysów mogił dziecięcych zachowało się 98, 209 kamiennych podstaw pod żeliwne krzyże, 1 granitowy obelisk, 1 krzyż żeliwny bez kamiennej podstawy, 1 krzyż z białego kamienia z nagrobka dziecięcego, 2 krzyże betonowe, 2 fragmenty krzyży betonowych, 4 nagrobki w kształcie ściętego pnia drzewa bez tablic inskrypcyjnych, 1 nagrobek granitowy z uszkodzonym krzyżem, 3 nagrobki bez tablic inskrypcyjnych, 82 fragmenty z rozbitych nagrobków, fragment lewego filaru bramy cmentarnej.
Uwagi:	Na cmentarzu zachowała się mogiła polskiej osadniczki. Z informacji jednego z mieszkańców, kobieta została zabita przez żołnierzy radzieckich. Na cmentarzu zachował się krzyż najprawdopodobniej najstarszej mieszkanki wsi, która zmarła w roku 1918 w wieku 109 lat. Krzyże żeliwne były zamawiane m. in w Słupsku w odlewni Bartmanna.

 Pochowani na cmentarzu ewangelickim w Widzinie

Nazwisko	Imię	Tytuł / oznaczenie / uwagi	Data urodzenia	Data śmierci
Albrecht geb. Albrecht	Charlotte	Dożywotnik.	24.02.1839	08.08.1904
Chwit	Chwit	Polka / żyła 48 lat.	–.–.—-	10.06.1948
Dohs	August	–	12.11.1864	20.09.1941
Moritz	Ernst	Zmarł w wwieku 57 lat / weteran I WŚ. Odznaczony KZ I i II kl.	–.–.—-	17.05.1943
Neikel geb. Krup	–	–	26.08.1809	14.10.1918
Ratzlaff	Hermann	–	29.06.1891	31.08.1928
Villmow geb. Zessin	Adeline	Dożywotnik.	01.06.1886	29.01.1931

Mieszkańcy Widzina polegli w wojnach 

Stopień	Nazwisko	Imię	Data urodzenia	Data śmierci	Miejsce śmierci / wiek / uwagi
Unteroffizier	Albrecht	Max	–.–.—-	–.–.1943	Rosja, nad j. Ładoga / 27 lat / mszę za poległego odprawiono w kościele, w Kobylnicy 07.02.1943 r.
Soldat	Mielke	Karl	–.–.—-	–.–.1943	Poległ w wieku 40 lat.

Źródło:
1. Karl Heinz Pagel, Der Landkreis Stolp in Pommern, Bonn 1989, ss. 984-986.
2. Die Grenz-Zeitung nr 136 z 19.05.1943 r., str. 4.
3. Die Grenz-Zeitung nr 17 z 18.01.1943 r., str. 4.
4. Die Grenz-Zeitung nr 36/37 z 6/7.02.1943 r., str. 4.