Gogolewo – Alt Jugelow
Gogolewo – wieś sołecka w gminie Dębnica Kaszubska. Pierwsza wzmianka o miejscowości pojawia się w dokumencie z 1229 r., kiedy to książę pomorski Barnim II potwierdził własność zakonowi Joannitów. Już w XIV w. wieś należała do rodziny von Zitzewitz. W roku 1837 Friedrich von Zitzewitz sprzedał Gogolewo i Gogolewko za 48000 talarów Frankensteinowi. W 1859 r. Gogolewo zostaje sprzedane za 34000 talarów rodzinie Sievert. W 1924 r. właścicielem wsi jest Gerhard von Heymann, a następnie w 1938 r. majątek przechodzi na własność Dietricha von Heymann.
Rolnictwo, handel i rzemiosło
W 1938 r. majątek w Gogolewie wynosił 294 ha, w tym było: 182 ha gruntów ornych, 5 ha łąk, 10 ha pastwisk, 55 ha lasów, 38 ha nieużytków i 1 ha powierzchni wodnych. W zabudowaniach gospodarczych znajdowało się 10 koni i 30 sztuk rogacizny. Poza majątkiem we wsi znajdowały się 43 gospodarstwa rolne, w tym:
– 14 o powierzchni 0,5 ha do 5 ha,
– 4 o powierzchni 5 ha do 10 ha,
– 14 o powierzchni 10 ha do 20 ha,
– 11 o powierzchni powyżej 20 ha.
Największe gospodarstwa rolne posiadali: Eduard Bottin – 35 ha, Fritz Marske – 33 ha, Bernhard Marzke – 32 ha, Hermann Nagel – 26 ha, Karl Timmrock – 25 ha i Bernhard Albrecht – 22 ha. W 1941 r. działały we wsi dwa zakłady budowlane: Paul´a Damaschke i Erich´a Höppner.
Kościół
Mieszkańcy Gogolewa byli w większości wyznania ewangelickiego i należeli do parafii w Łupawie, a tym samym do okręgu kościelnego Słupsk – Stare Miasto. Tylko czterech mieszkańców tej miejscowości deklarowało wyznanie katolickie (1925 r.).
Szkoła
W 1932 r. we wsi działała dwustopniowa szkoła powszechna z jednym nauczycielem. Nowa, jednoklasowa szkoła z warsztatem i budynkiem gospodarczym została poświęcona 4 lipca 1937 r. Nauczycielem tej szkoły był Reinhold Reinke.
Ostatnie dni wojny
Gogolewo zostało zajęte przez wojska radzieckie 4 marca 1945 r. Rosjanie weszli do wsi od strony Kotowa. Między godziną 21 a 22 podpalili stodołę w majątku, w której było wielu uchodźców. Obyło się bez ofiar. Burmistrz wsi Leo Noftz został aresztowany i wywieziony. W Wielkanoc 1945 r. Rosjanie zarekwirowali całą trzodę. Natomiast 1 lipca oddział żołnierzy radzieckich zarekwirował zboże i odtransportował do młyna Kauffman & Sommerfeldt w Słupsku. W styczniu i lutym 1946 r. wybito około 2000 owiec. Pierwsi polscy osadnicy przybyli do wsi w październiku 1945 r.
Straty wojenne wśród ludności cywilnej Gogolewa wynosiły 14 zabitych i 23 zaginionych. W szeregach armii niemieckiej poległo 20 mieszkańców tej miejscowości.
Cmentarz
Data założenia: | Brak dokładnych danych. Istniał w II połowie XIX w. |
Wyznanie / parafia: | Ewangelicki / parafia w Łupawie. |
Status: | Nieczynny. |
Położenie: | Na północny-wschód od wsi, na skraju lasu. |
Współrzędne geograficzne: | N 54°22’551” E 17°22’319” |
Powierzchnia: | ± 5500m2 |
Układ przestrzenny: | Cmentarz posadowiony na płaskim terenie, na planie prostokąta na linii wschód – zachód. Granicę cmentarza wytyczają drzewa świerkowe. Wejście na teren pochówkowy znajdowało się od strony północnej. Zmarłych chowano twarzą na wschód. W części południowo-wschodniej cmentarza znajdowała się kwatera dziecięca. |
Drzewostan i roślinność: | Drzewa: świerk, / roślinność: barwinek. |
Najstarszy zachowany element: | Krzyż żeliwny upamiętniający Alberta Stiewe zmarłego 3 lutego 1882 r. |
Zachowały się: | drzewa świerkowe wytyczające granicę cmentarza, 2 krzyże żeliwne osadzone w granitowych podstawach, 1 krzyż żeliwny bez kamiennej podstawy, 13 granitowych podstaw pod żeliwne krzyże, 1 żeliwna tablica inskrypcyjna, fragment krzyża betonowego, 1 krzyż betonowy, 1 granitowy obelisk, 2 nagrobki betonowe,, 13 betonowych obrysów mogił, 1 nagrobek w kształcie ściętego pnia drzewa bez tablicy inskrypcyjnej, 1 fragment żeliwnego przęsła z ogrodzenia okalającego grób, 19 fragmentów z rozbitych nagrobków. |
Pochowani na dawnym cmentarzu ewangelickim
Nazwisko | Imię | Tytuł / oznaczenie | Data urodzenia | Data śmierci |
Burzlaff geb. Stiewe | Johanna | – | 23.09.1834 | 06.12.1910 |
Keinke | Anna | – | 29.10.1882 | 10.04.1893 |
Keinke | Marie | – | 21.09.1878 | 28.03.1893 |
Kroll | Karl | Dożywotnik (status) / mąż Theresy z dm. Klemer. | 13.03.1847 | 21.02.1935 |
Kroll geb. Klemer | Therese | Żona Karla Kroll. | 03.12.1860 | 01.09.1939 |
Marzke | August | Gospodarz. | 09.12.1874 | 14.03.1936 |
Marzke | Walter | – | 04.04.1911 | 13.01.1913 |
Stiewe | Albert Bernhard | – | 08.01.1878 | 03.02.1882 |
Wilke | Bertha | – | 08.12.1879 | 14.03.1931 |
Wilke | Albert | Dożywotnik (status). | 10.06.1848 | 21.01.1908 |
Mieszkańcy Alt Jugelow [Gogolewo] polegli w wojnach
Stopień | Nazwisko | Imię | Data urodzenia | Data śmierci | Wiek / miejsce śmierci / uwagi |
– | Otto | Karl | –.–.—- | 14.05.1916 | Nauczyciel. |
Źródło:
1. Karl Heinz Pagel, Der Landkreis Stolp in Pommern, Bonn 1989, ss. 376-378.