Wodnica - Hohenstein

Wodnica - wieś sołecka w gminie Ustka, licząca 346 mieszkańców. Miejscowość została założona najprawdopodobniej w XIII w., w czasie niemieckiej kolonizacji terenów na wschodzie. W tamtym okresie była ona własnością Jesko von Schlawe z rodu Święców. W XIV w. należała już ona do miasta Słupska, które oddało ją w lenno rodzinie Böttcher. W samej wsi nie było majątku szlacheckiego. Gospodarzyli tam wyłącznie chłopi czynszowi, którzy dzierżawili gospodarstwa. Wg. Brüggemanna istniało tutaj (około 1784 r.) 19 ognisk domowych, wśród których znajdowało się: 11 zagród chłopskich dzierżawców, jedno gospodarstwo kupione na własność oraz jedno po podziale własności. Pozostałe zabudowania były zamieszkałe przez czterech chłopów nie posiadających ziemi ani zwierząt hodowlanych oraz nauczyciela. Po uwłaszczeniu chłopów w 1820 r., gospodarstwa rolne otrzymały następujące rodziny: Böttcher, Granzow, Hildebrandt, Kalff, Koß Mickley, Ratzke, Seils i Sonnemann. W 1847 r. dokonano podziału pastwisk i lasów, które do tego czasu były wspólne. Szybki rozwój wsi nastąpił pod koniec XIX w. Wybudowano wiele nowych zabudowań mieszkalnych i gospodarczych. W 1910 r. wybrukowano odcinek drogi łączący Wodnicę z szosą do Ustki, a w 1913 r. doprowadzono do gospodarstw energię elektryczną . W późniejszych latach oświetlono ulice, wybudowano boisko sportowe (1931 r.) i nowoczesną remizę straży pożarnej. Dnia 10.05.1934 r. w niedalekim Starkowie odbyła się uroczystość, na której przedstawiciele 131 pomorskich rodzin chłopskich (zasiedziałych na swoich gospodarstwach od ponad 200 lat) otrzymali ręcznie wykonane dębowe tablice pamiątkowe. Z Wodnicy otrzymali je następujący rolnicy:
Hildebrand Granzow - którego rodzina mieszkała tu od 1684 r.,
Richards Seils - od 1692 r.,
August Ratzke - od 1716 r.,
Richard Voll - od 1725 r.,
Hermann Wuttke - od 1725 r.,
Heinrich Wuttke - od 1725 r.
W 1938 r. we wsi znajdowało się 61 gospodarstw rolnych, w tym:
- 26 o powierzchni od 0,5 do 5 ha,
- 10 od 5 do 10 ha,
- 12 od 10 do 20 ha,
- 13 powyżej 20 ha.
Ostatnim tutejszym burmistrzem był Richard Seils, który pełnił tą funkcję w latach 1923 - 1945.

Kościół

Większość mieszkańców miejscowości była ewangelikami. Tylko jedna osoba deklarowała (w 1925 r.))wyznanie katolickie. Wodnica należała do parafii w Arnshagen (Charnowo), a tym samym do okręgu kościelnego Stolp-Stadt (Słupsk Miasto).

Szkoła

Informacje o tutejszej szkole występują już w dokumentach z 1787 r. Do roku 1908 była ona pod patronatem magistratu słupskiego. W 1844 powstał nowy budynek szkoły, a w 1911 r. wybudowano następny. W 1932 r. funkcjonowała we wsi jednostopniowa szkoła powszechna, z jednym nauczycielem. Uczęszczało wówczas do niej 49 dzieci. Ostatnim nauczycielem niemieckiej szkoły był Wilhelma Pinz

Ostatnie dni wojny

Mieszkańcy Wodnicy przed zbliżającymi się wojskami radzieckimi ewakuowali się rankiem 08.03.1945 r. Kolumna uchodźców skierowała się (przez Charnowo) do Niestkowa. Tylko 6 z nich dotarło do Ustki, skąd ewakuowali się statkiem. Wojska radzieckie wkroczyły do wsi od strony Duninowa i Charnowa. Uciekający mieszkańcy nie zdążyli dotrzeć do portów zatoki gdańskiej, dlatego po kilku dniach wrócili do domów. Kilku z nich zabili Rosjanie. Aresztowano i wywieziono do więzienia w Słupsku: burmistrza Richard'a Seils, Adolfa Seils i nauczyciela Wilhelma Pinz. Rihard Seils zachorował w więzieniu na tyfus, dzięki czemu wyszedł na wolność. Zwolniono również nauczyciela Prinz'a. Dnia 6 października Rosjanie przekazali Wodnicę pod zarząd polskiej administracji. Nowo powstała milicja ponownie aresztowała nauczyciela Wilhelma Prinz, który po śmierci burmistrza Richarda Seils (1923-1945) pełnił jego obowiązki oraz Carla Granzow. Byli oni przetrzymywani w Ustce, w willi Röhlicke. Nauczyciel Prinz został skazany na 8 lat więzienia. Zmarł on w Nowogardzie. Wszyscy mieszkańcy narodowości niemieckiej zostali deportowani za Odrę. Największa akcja przesiedleńcza miała miejsce 23.11.1946 r. Podczas II wojny światowej zginęło: 26 mieszkańców wsi, 27 zaginęło i 17 poległo w szeregach armii niemieckiej.

Cmentarze

Cmentarz w Wodnicy został założony w 1892 r., na wschodnim skraju wsi (N 54° 33’ 37” E 16° 52’ 10”). Został on posadowiony na planie prostokąta. Obecnie cały teren pochówkowy jest gęsto zadrzewiony i porośnięty krzakami. Nie zachowały się żadne mogiły. Brak również śladów po elementach nagrobnych. Świadczy to o celowym wymazaniu ze wsi śladów po przedwojennych mieszkańcach wsi. Na terenie cmentarza znajdował się obelisk upamiętniający 13 mieszkańców Hohenstein [Wodnicy], którzy polegli podczas I wojny światowej. Pomnik wykonano z granitu w formie steli, na froncie której umieszczono inskrypcję (wklęsła): Für Heimat und Vaterland starben / aus Hohenstein den Heldentod. Poniżej umieszczono nazwiska poległych. W maju 2007 r. planowano ponowne odsłonięcie tego pomnika, po wcześniejszym umieszczeniu na jego odwrocie inskrypcji w języku niemieckim i polskim, mówiącej o pojednaniu między dawnymi i obecnymi mieszkańcami wsi. Niestety, niechęć części tutejszej ludności do tego pomysłu spowodowała ostry konflikt w lokalnym środowisku. Obecnie pomnik leży zdeponowany na jednej z posesji, a Rada Sołecka ufundowała nowy obelisk (foto. 507 i 508), który znajduje ok. 20 m na północ od dawnego cmentarza.
Drugi cmentarz na którym spoczęli dawni mieszkańcy Wodnicy znajduje się w lesie w pobliżu rzeki Słupi. Pogrzebano na nim ofiary dżumy z 1709 r. Przez przedwojenną ludność las był nazywany cmentarzem zadżumionych. Dokładne miejsce jego założenia jest nieznane.

Zmarli w Wodnicy przed 1945 r. 

Mieszkańcy Hohenstein (Wodnica) polegli podczas wojen

 Źródło:
1. Karl Heinz Pagel, Der Landkreis Stolp in Pommern, Bonn 1989, ss. 574-577.
2. Die Grenz-Zeitung - 1943.