Przewłoka
Banner

Przewłoka - Strickershagen

Przewłoka - wieś w gminie Ustka. Pierwsi kolonizatorzy niemieccy przybyli na te tereny w XIII w. Wcześniej znajdowała się tutaj osada słowiańska. W 1426 r. Urlich Drosedow sprzedał wieś szpitalowi Świętego Ducha w Słupsku i jego przedstawicielom Tydeke Brechmann oraz Tydeke Lyende, a także radzie miasta Słupska. Władcami feudalnymi wsi był klasztor w Białobokach, którzy wystawili w latach 1486, 1493, 1504 i 1518 miastu Słupsk listy lenne dotyczące posiadania wsi. Według Brügemanna w 1784 r. w skład wsi wchodził 1 folwark, 5 chłopów, 2 dzierżawców, 3 posiadaczy niewielkich nieruchomości chłopskich, 1 nauczyciel, 1 leśnik. Łącznie wieś liczyła 15 ognisk domowych. W 1798 r. 5 gospodarstw chłopskich zostało przekazanych w dzierżawę. Folwark pozostał w rekach dotychczasowego administratora Christiana Knut. Na mocy rozporządzenia Przewłoka przekształciła się ze wsi urzędowej na wieś chłopską. Folwark kupił w 1878 r. Carl Kratz z Zimowiska.

Rolnictwo i działalność gospodarcza

W 1939 r. we wsi znajdował się folwark należący do Franza Diebig o powierzchni 165 ha, w tym znajdowało się 115,5 ha gruntów rolnych, 20 ha łąk, 20 ha pastwisk, 5 ha lasów, 0,5 ha powierzchni wodnych i 4 ha nieużytków. W zabudowaniach folwarcznych znajdowało się 20 koni, 100 sztuk bydła, 10 owiec i 100 świń. Poza folwarkiem we wsi znajdowało się 35 gospodarstw rolnych, w tym:
- 20 o powierzchni od 0,5 ha do 5 ha,
- 5 o powierzchni od 5 ha do 10 ha,
- 4 o powierzchni od 10 ha do 20 ha,
- 6 o powierzchni powyżej 20 ha.
Największe gospodarstwa rolne posiadali: Karl Schuhmacher - 93 ha, Oskar Sponnagel - 88 ha, Theodor Palinske - 67 ha, Richard Krause - 42 ha, Emil Wockenfuß - 36 ha.
We wsi była gospoda i sklep wielobranżowy należący do Emila Joffke oraz sklep rybny, którego właścicielem był Hermann Dunse. We wsi znajdowała się kuźnia należąca do Frz. Pinnisch.

Kościół 

Według spisu, przeprowadzonego 17 maja 1939 r., wieś liczyła 378 mieszkańców, którzy w większości byli wyznania ewangelickiego. Dane z 1925 r. informują o 2 mieszkańcach, deklarujących wyznanie katolickie. Do 1909 r. miejscowość ta należała do parafii w Zimowiskach, a później do parafii w Ustce. 

Szkoła

W okresie międzywojennym znajdowała się tutaj jednostopniowa szkoła z jednym nauczycielem. Ostatnim nauczycielem był Nitz Ewald, który zmarł 8 marca 1945 r. w czasie zajmowania wsi przez wojska radzieckie. 

Ostatnie dni wojny

Przewłoka została zajęta przez wojska radzieckie 8 marca 1945 r. Podczas II wojny światowej zginęło 7 mieszkańców wsi, 56 zaginęło, a 13 poległo w szeregach armii niemieckiej.

Cmentarz

Data założenia: Brak informacji.
Wyznanie / parafia: Ewangelicki / parafia w Zimowiskach do 1909 r. później w Ustce.
Status: Nieczynny.
Położenie: Znajduje się na południe od wsi, po lewej stronie nieutwardzonej drogi do Zimowiska.
Współrzędne geograficzne: N 54°34’384” E 16°54’108”
Powierzchnia: ± 650 m2 
Układ przestrzenny: Położony na niewielkim wzniesieniu terenu o nieregularnych kształtach. Granice cmentarza są nieczytelne. Wejście na teren cmentarza znajdowało się od strony zachodniej. Nie zachował się układ kwater. Zmarłych chowano głową w kierunku zachodnim.
Drzewostan i roślinność:  Drzewo: dąb, / roślinność: barwinek.
Najstarszy zachowany element: Pionowy betonowy nagrobek  z czarną tablicą inskrypcyjną upamiętniający Kutra Kowalke zmarłego 5 listopada 1909 r. w wieku 3 lat.
Zachowały się:
  • 1 krzyż kamienny,
  • 4 granitowe podstawy pod żeliwne krzyże,
  • 4 nagrobki kamienne z inskrypcją,
  • 3 nagrobki w kształcie ściętego pnia drzewa bez tablic inskrypcyjnych,
  • 5 betonowych tumb,
  • 4 kamienne obrysy mogił,
  • 13 kamiennych fragmentów z rozbitych nagrobków. 

 

 

Pochowani na cmentarzu ewangelickim

Nazwisko Imię tytuł / oznaczenie Data urodzenia Data śmierci
Kowalke Kurt - 24.08.1903 05.11.1909
Kunde geb. Marten Elisabeth - 31.08.1886 05.04.1933
Marten Heinrich Marynarz. 08.10.1854 22.06.1927
Marten geb. Jost Johanna Żona Heinricha Marten. 01.12.1848 10.11.1925
Möws Heinrich - 23.06.1860 26.03.1937
Nitz Ewald Nauczyciel. --.--.---- 08.03.1945
Scheil Carl - 17.07.1882 09.10.1936
Schulz August - 05.11.1859 04.04.1937

 

Mieszkańcy Strickershagen (Przewłoka) polegli podczas wojen

 Stopień   Nazwisko Imię Data urodzenia Data śmierci Miejsce śmierci / wiek / uwagi
Musketier Strelow Karl Johann Wilhelm --.--.---- 28.07.1870 Inf. Rgt. No. 49 / zginął podczas marszu na Kostrzyn.
Musketier Noffke Karl Friedrich Wilhelm --.--.---- --.10.1870 Zaginął podczas oblężenia Metz / 2 Armia dowodzona przez księcia Fryderyka Karola Hohenzollerna. 

Źródło:
1. Karl Heinz Pagel, Der Landkreis Stolp in Pommern, Bonn 1989, ss. 971-973.