Karzcino - Karzin

Karzcino - wieś w gminie Słupsk. Pierwsza wzmianka o miejscowości pojawia się w dokumencie z 1281 r., w którym to książę Mściwoj II nadał zakonowi norbertanów w Białobokach nad Regą kościół świętego Piotra w Słupsku wraz ze wszystkimi przynależnościami, tj. wieś Karzcino wraz z ziemią i dziesieciną wraz z dziesięcinami od pięciu wsi: Lubuń, Stojęcino, Objazda, Bukowa i Żelazo. W XIV wieku wieś należała do rodziny Mitzlaff. W 1389 r. jako właściciela wsi wymienia się Georga Mitzlaff, a w 1523 r. Hansa Mitzlaff. Karzcino składało się z trzech części, które należały do różnych członków rodziny Mitzlaff. W drugiej połowie XVIII wieku dwie z trzech z części wskutek ugody przeszły na własność majora Güntera von Göckingh. Trzecią część przekazano mu w 1777 r. W roku 1781 r. cały majątek sprzedał żonie Johanna Ernesta Friedricha von Stojentin. W 1805 r. jako właściciela wsi wymienia się rodzinę von Lettow. Następnie w roku 1830 r. za 38 tys. talarów przechodzi na własność pułkownika Friedricha Ludwiga von Sprenger. W 1853 r. wieś została sprzedana za 67 tys. talarów Adolfowi von Zitzewitz. W 1882 r. odziedziczył je Robert von Puttkamer. Po jego śmierci (15.03.1900 r.) Karzcino przejął jego syn Bernhard, który był szefem policji w Kolonii i Szczecinie. Po otrzymaniu spadku zrezygnował z funkcji i zajął się zarządzaniem majątkiem. Po śmierci Berharda majątkiem zarządzała jego żona Margarete von Puttkamer z dm. Nipkau i była ona ostatnim właścicielem Karzcina.  

Rolnictwo 

Według danych z 1938 r. majątek szlachecki w Karzcinie wynosił 1050 ha, w tym było: 373 ha gruntów rolnych, 75 ha łąk, 4 ha pastwisk, 570 ha lasów i 31 nieużytków. Stan inwentarza wynosił: 40 koni, 160 sztuk bydła, 400 owiec i 200 świń. Poza majątkiem we wsi znajdowało się 16 gospodarstw rolnych, w tym:
- 5 o powierzchni od 0,5 ha do 5 ha,
- 8 o powierzchni od 5 ha do 10 ha, 
- 3 o powierzchni od 10 ha do 20 ha.
W Karzcinie znajdowała się gospoda prowadzona przez Erwina König i cegielnia należąca do Puttkamera. 

Kościół

Mieszkańcy wsi byli w większości wyznania ewangelickiego. Tylko 7 mieszkańców deklarowało katolicyzm. Karzcino należało do parafii w Wytownie, a tym samym do okręgu kościelnego Słupsk Miasto.

Szkoła

W 1932 r. we wsi funkcjonowała jednostopniowa szkoła powszechna z jednym nauczycielem. Do szkoły uczęszczało wówczas 67 dzieci. Jednym z ostatnich nauczycieli był Alfred Lettow, który poległ w 1942 r.

Znani mieszkańcy

W Karzcinie urodził się Otto Hermann Samuel Knoop (20.04.1853 r.) - profesor etnografii, folklorysta i badacz kultury Pomorza i Wielkopolski. Pozostawił po sobie bogatą skarbnicę bajek, legend i opowiadań. Jego praca „Opowieści ludowe, opowieści, przesądy, obyczaje i bajki z Pomorza Wschodniego” została opublikowana w języku polskim.

Ostatnie dni wojny 

W pierwszych dniach marca 1945 r. w Karzcinie znajdowali się uchodźcy m.in. z Prus Wschodnich i Prus Zachodnich. Mieszkańcy wsi mimo przygotowań do ewakuacji nie opuścili wsi. Rosjanie zajęli wieś 8 marca 1945 r. W połowie sierpnia Margarete von Puttkamer opuściła wieś i udała się do Düsseldorfu-Mettmann. Majątek został zajęty przez Rosjan i pozostawał w ich rękach do 1950 r. Na potrzeby Rosjan pracowali miejscowi Niemcy. Straty mieszkańców wsi podczas II wojny światowej wyniosły: 16 zabitych, 13 zaginionych i 24 poległych w szeregach armii niemieckiej.

Cmentarz 

 Pochowani na cmentarzu ewangelickim

Mieszkańcy Karzcina [Karzin] polegli odczas wojen:

Źródło:
1. Karl Heinz Pagel, Der Landkreis Stolp in Pommern, Bonn 1989, ss. 598-601.
2. Kreisblatt des Landkreises Stolp, 19 Januar 1910, No. 3 (w:) http://www.bibliotekacyfrowa.eu/dlibra/doccontent?id=270&dirids=1.