Gałęzinowo - Überlauf

Gałęzinowo - wieś sołecka w gminie Słupsk. Według spisu z 17 maja 1939 r. mieszkało tutaj 413 osób w 109 gospodarstwach domowych. Na przełomie XVIII / XIX wieku o teren, na którym obecnie znajduje się wieś, toczyły się spory między magistratem słupskim, a właścicielem Strzelina - von Below. Sąd rozpatrzył spór na korzyść miasta Słupska. Jednak von Below nie przestrzegał decyzji sądu i kontynuował wycinkę drzew na terenie obecnego Gałęzinowa. W 1803 r. magistrat zlecił pomiar terenu, na którym jeszcze nie było wsi, jedynie grunty uprawne, łąki, lasy i nieużytki. Według akt mierniczych liczyły one 892 morgi. Pierwsze zasiedlenie tego terenu nastąpiło w 1813 r. Wówczas to, miasto Słupsk przekazało baronowi Peterowi Neumann ziemie graniczące z Bruskowem. Następnych 10 kolonii powstało w 1823 r. Od tego czasu teren osadniczy stał się wsią. Pierwszy sołtysem został właściciel cegielni - Noftze. Urzędem zarządzał nieodpłatnie. Zrezygnował z funkcji sołtysa, gdy miasto Stolp odmówiło mu przekazania parceli. W latach 1830-1840 miejscowość powiększyła się o następne 30 domostw. Gdy zasiedlona została wschodnia część gruntów wiejskich, graniczących ze Strzelinkiem, pozostawiono 9 osadnikom wolny wybór przynależności do wsi. Wszyscy oni zdecydowali się zostać mieszkańcami Gałęzinowa. W trakcie budowy linii kolejowej Słupsk - Ustka w 1878 r., wielu tutejszych mieszkańców znalazło pracę przy jej budowie. Na początku XX w. wybrukowano ulicę we wsi. Następnie w latach 1925-1928 zbudowano szosę Włynkowo - Strzelino - Strzelinko, dzięki czemu mieszkańcy Gałęzinowa uzyskali wygodny dojazd do Słupska. Od 1925 r. część miejscowości przyłączono do napowietrznej linii telefonicznej oraz energii elektrycznej. Jednak elektryfikacja całej wsi była zbyt kosztowna.
W 1939 r. znajdowało się tutaj 66 gospodarstw rolnych, z których tylko 3 miały ponad 10 ha. Większość z nich, tj. 45 nie przekraczało powierzchnią 5 ha. Spowodowane to było nieurodzajną ziemią, bogatą w glinę i iły, idealny materiał dla przemysłu ceramicznego. W 1818 r. mistrz ceglarski Noftze złożył w słupskim magistracie wniosek o przekazanie 50 morgów ziemi, przy granicy ze Strzelinkiem z przeznaczeniem na cegielnię. Po uzyskaniu zgody zaczął jej budowę. Część drewna do budowy zakładu otrzymał od magistratu w zamian za cegłę, którą miał wyprodukować w przyszłości. W 1848 r. cegielnia została sprzedana mistrzowi ceglarstwa Arnoldowi, który kierował nią przez 16 lat. Następnymi jej właścicielami byli: Zimmermann i Mews. Pod zarządem Mews upadła ona w 1876 r. Po 23 latach powstała na prawach spółki handlowej nowa cegielnia parowa. Przeszła ona później na własność jednej osoby - Karla Koepke. W okresie lata pracę przy produkcji cegieł znajdowało 40 robotników. Usługi i handel w Gałęzinowie były słabo rozwinięte. Mieli tutaj swoje warsztaty: stolarz Bonke i krawiec Mayhak. Była karczma z salą zabaw i sklepem kolonialnym, której właścicielem do 1919 r. był Gustav Sosatzki, a następnie do 1933 r. Gustav Taube. W tym samym roku powstał nowy sklep kolonialny, który otworzyła pani Fröm w swoim domu, przy moście kolejowym. Działał on do 1940 r. 

Kościół

Überlauf (Gałęzinowo) należało do parafii Charnowie, a tym samym do okręgu kościelnego Słupsk-Miasto. Większość mieszkańców wsi była wyznania ewangelickiego. Tylko jedna osoba deklarowała katolicyzm (1925 r.).

Szkoła

W pierwszych latach swojego istnienia wieś nie miała własnej szkoły. Miejscowe dzieci uczęszczały do szkoły w Strzelinku. Wraz z przybywaniem gospodarstw domowych przybywało również dzieci. Spowodowało to podjęcie decyzji o budowie własnej szkoły. Nowo wybudowaną szkołę otworzył na początku stycznia 1843 r. nauczyciel Glaubke, który zarządzał szkołą do 1851 roku. Nauczyciel otrzymywał bezpłatne zakwaterowanie oraz był zwalniony z podatku za użytkowanie gruntów. Każde dziecko uczęszczające do szkoły musiało zapłacić talara rocznie. Do szkoły w Gałęzinowie uczęszczały dzieci z dworca Charnowo i Wielichowa. Od 1908 r. zgodnie z nowym rozporządzeniem mówiącym, że każda gmina miała utworzyć własną szkołę, liczba uczniów w Gałęzinowie zmniejszyła się ze 100 do 68. Od 1932 r. we wsi działała dwustopniowa szkoła powszechna, a w 1941 r. oddano do jej użytku nowy budynek.

Ostatnie dni wojny

Już 2 stycznia 1945 r. zarządzono ewakuację gminy przed zbliżającym się wojskami radzieckimi, którą następnie cofnięto. Dopiero 6 marca około godz. 18 mieszkańcy wsi otrzymali nowy rozkaz do ewakuacji. Kolumna uchodźców została otoczona przez wojska radzieckie koło Charnowa. Piechota radziecka zajęła wieś w południe 8 marca 1945 r. W trakcie jej zajmowania spłonęły: dom rodziny Suckowsche, cegielnia Koepke oraz skład meblowy Carla Beckera ze Słupska. Rosjanie zostawili na urzędzie burmistrza Maxa Bonke, którego później wywieźli. Ostatni burmistrz wsi zmarł 26.05.1945 r. w Niemczech w Neustrelitz. 22 marca Rosjanie wyprowadzili ze wsi bydło. Latem 1945 r. przybyli tutaj pierwsi polscy osadnicy, a w październiku tego roku powołano polską administrację.
Straty wojenne wśród ludności cywilnej Gałęzinowa wynosiły: 6 zabitych i 52 zaginionych. W szeregach armii niemieckiej poległo 18 mieszkańców tej miejscowości.

Cmentarz

Pochowani na dawnym cmentarzu ewangelickim

Mieszkańcy Überlauf (Gałęzinowo) polegli w wojnach

Źródło:
1. Karl Heinz Pagel, Der Landkreis Stolp in Pommern, Bonn 1989, ss.974-977.
2. Paweł Pożdał, http://www.slupsk.ug.gov.pl/aktualnosci/pokaz/72.dhtml.
3. Die Grenz-Zeitung nr 135 z 18.05.1943 r., str. 4.