Żochowo - Sochow

Żochowo - wieś w gminie Potęgowo. Była ona lennem rodziny von Puttkamer. W 1493 r. właścicielem majątku był Martin von Puttkamer, a w 1523 Hans von Puttkamer. W 1717 r. wieś była w rękach Clausa Curtha von Pirch. Natomiast w latach 1728-1777 majątek został oddany pod zastaw rodzinie Grumbkow. W 1804 r. wieś ponownie przejęła rodzina von Pirch. Pięć lat później Żochowo było w rękach rodziny von Mach, a następnie von Lewinski (1841 r.). W 1843 r. majątek został sprzedany rodzinie von Bandemer za kwotę 41 tys. talarów. Jednymi z ostatnich właścicieli Żochowa byli podporucznik von Bandemer (1884 r.) oraz Louis Schimmelpfennig (1893 r.). Następnie Żochowie zostało przejęte przez Pomorskie Towarzystwo Przesiedleńcze, które w latach 1906-1907 rozparcelowało majątek na 48 działek.

Rolnictwo i działalność gospodarcza

W 1939 r. w Żochowie było 48 gospodarstw rolnych, w tym:
- 3 o powierzchni od 0,5 do 5 ha,
- 2 od 5 do 10 ha,
- 37 od 10 do 20 ha,
- 6 powyżej 20 ha.
Największe z nich posiadali: Berta Barz 76 ha (administratorem gospodarstwa był Wilhelm Jacobs), Johs. Wolfgramm 35 ha, Karl Brodel 21,5 ha, Ewald Marzke 20,5 ha i Willi Pinnow 20,5 ha.
Przemysł i rzemiosło były tu słabo rozwinięte. We wsi znajdowała się kuźnia H. Westphala, zakład szewski J. Jantza oraz Słupska Spółdzielnia Jajczarska (Stolper Eiergenossenschaft). Działała tutaj również Kasa Oszczędnościowo Pożyczkowa.

Kościół

Mieszkańcy wsi byli wyznania ewangelickiego i należeli do parafii w Łupawie, a tym samym do okręgu kościelnego Słupsk - Stare Miasto (Stolp - Altstadt). W 1913 r. wybudowano tu kaplicę, w której odprawiano nabożeństwa.

Szkoła

W Żochowie funkcjonowała jednostopniowa szkoła powszechna, z jednym nauczycielem, do której uczęszczało w 1938 r. 48 dzieci. Nauczycielami byli tu: Kurt Lindner, Hugo Frenck i Walter Granzin.

Ostatnie dni wojny

Wieś została zajęta przez żołnierzy radzieckich 8 marca 1945 r. Rosjanie plądrowali domy, a kilka z nich podpalono, m.in. dom Hugo i Margarete Neumann. Dochodziło również do gwałtów. W wielu miejscach w Żochowie grzebano zmarłych. Na terenie przykościelnym, przy pomniku poległych mieszkańców wsi podczas I wojny światowej pogrzebano uchodźców, których tutaj spotkała śmierć. Koło domu Johanna Tabert pogrzebano około 15 żołnierzy niemieckich. W ogrodzie Schmidtke pochowano kilku uchodźców. Za stodołą Kuske jedną kobietę z Prus Wschodnich, a na wygonie również jedną kobietę.
Wieś przeszła pod zarząd polski w 1945 r. Wszystkich niemieckich mieszkańców wsi deportowano za Odrę. Jedna z mieszkanek wsi, Elizabeth Neumann osiedliła się na Dolnym Śląsku.
Straty wojenne wśród tutejszej ludności cywilnej wynosiły: 12 zabitych i 24 zaginionych. W szeregach armii niemieckiej poległo 17 mieszkańców tej miejscowości.

Cmentarz

Pochowani na cmentarzu w Żochowie

Mieszkańcy Sochow (Żochowo) polegli podczas wojen i zmarli z odniesionych ran

Źródło:
1. Karl Heinz Pagel, Der Landkreis Stolp in Pommern, Bonn 1989, ss. 914-917.