Warcino - Varzin

Warcino - wieś w gminie Kępice. Według spisu powszechnego z 17 maja 1939 r. w Warcinie mieszkało 746 osób. Wieś znajdowała się w granicach powiatu wiejskiego Rummelsburg (Miastko), a wcześniej, tj. do 1882 r. do powiatu wiejskiego Schlawe (Sławno). Pierwsza wzmianka o Warcinie pojawiła się w liście lennym z 1485 r. Należało wówczas do rodziny von Zitzewitz. Początkowo miejscowość występowała pod nazwą Warcz, następnie jako Vartzin (1480) oraz Vartzinn (1486). Jego pierwszym właścicielem był Heinrich Zitzewitz. Ostatni przedstawiciele tej rodziny w Warcinie - Tessen (†1670) i Ernst Bogusław (†1692) zmarli bezpotomnie. Majątek kupił Otto von Massow i to najprawdopodobniej on w 1664 r. wybudował tutaj pałac. W 1692 r. właścicielem majątku został Kaspar Otto von Massow, późniejszy prezydent izby pomorskiej i dworskiej rady sądowej w Stargardzie, który w 1727 r. sprzedał wieś hrabiemu Joachimowi von Podewils. Po jego śmierci w 1756 r. Warcino przeszło na własność bratanka - hrabiego Wernera von Podewils, szambelana dworu królewskiego. Po nim, tj. w 1804 r. odziedziczył Warcino jego kuzyn Adam Heinrich von Podewils. Jego córka Augusta Friederike późniejsza spadkobierczyni wyszła za mąż w 1809 r. za kapitana Konstantina Wernera von Blumenthal. W 1844 r. zapisał on wieś Warcino swojemu drugiemu synowi - Wernerowi Ewaldowi, który sprzedał je 7 czerwca 1867 r. hrabiemu Otto von Bismarck-Schoenhausen - póżniejszemu księciu i kanclerzowi Rzeszy. Po jego śmierci 30.07.1898 r. majątek przejął jego drugi syn - hrabia Wilhelm von Bismarck, który był wówczas nadprezydentem Prus Wschodnich. Zmarł on w Warcinie 30.05.1901 r. i tu został również pochowany. Do 1921 r. majątkiem zarządzała żona Wilhelma - Sybille z dm. Arnim. Później przekazała majątek synowi - hrabiemu Nikolausowi. Po jego śmierci 20.01.1940 r. Warcino przejął jego syn - hrabia Rule von Bismarck i pozostało ono w jego rękach do 1945 r. Babka Sybille nie ewakuowała się przed zbliżającymi wojskami radzieckimi. Pozostała w pałacu i przed wkroczeniem Rosjan popełniła samobójstwo (5/6.03.1945 r.). Została pochowana obok swojego męża na wzgórzu Richtberg. Ostatni właściciel majątku - hrabia Rule von Bismarck zmarł 01.12.1991 r. w Chile. 

Kościół

Warcino wchodziło w skład parafii w Osowie, która należała do okręgu kościelnego w Sławnie. Patronami kościoła były rodziny von Bismarck z Warcina i von Zitzewitz z Pustowa. W 1940 r. parafia miała 4380 wyznawców.

Szkoła

O miejscowej szkole pisano po raz pierwszy w ustawie z 30.11.1814 r., zgodnie z którą właściciel majątku miał prawo wyboru jej kierownika. Wraz ze wzrostem liczby uczniów, m.in. dzięki rozbudowie warcińskiej fabryki papieru, konieczna była budowa nowego budynku szkolnego. Rozpoczęto ją w 1924 r. przy ulicy prowadzącej do miejscowości Łużki. W budynku znajdowały się dwie klasy i dwa mieszkania dla nauczycieli. W 1937 r. do tutejszej szkoły uczęszczało 137 uczniów. Wśród miejscowych nauczycieli wymienia się: 

• Fett w latach 1789 - 1812,
• Christian Friedrich Probandt do 1828,
• Rattunde w latach 1828 - 1846,
• Karl Heinrich Probandt w latach 1846 - 1871,
• Julius Probandt w latach 1871–1910,
• Hugo Schuck,
• Emil Störmer,
• Martha Krause,
• Traute Zedler.

Cmentarz

Cmentarz rodziny von Bismarck znajduje się na wzgórzu zwanym przed wojną Kleiner Richtberg, a obecnie Wzgórzem Bismarcka, Czarną Górą lub Czarcią Górą. Wcześniej było ono miejscem wykonywania wyroków na skazańcach. Tutaj spalono w 1786 r. jedną z ostatnich pomorskich "czarownic" o imieniu Svanita. W II połowie XIX wieku na wzgórzu znajdował się budynek cieplarni, który był ulubionym miejscem Johanny von Bismarck. Po jej śmierci 27.11.1894 r. została pochowana obok budynku cieplarni, który został przekształcony w skromną kapicę. W 1899 r. trumna Johanny została przeniesiona z Warcina do Friedrichsruh, gdzie spoczęła u boku męża - Ottona von Bismarcka. W 1905 r. na miejscu cieplarni wybudowano kapicę rodzinną, a członków rodziny chowano przy wschodniej ścianie budynku. Spoczęli tutaj - Wilhelm (syn Ottona v. Bismarck) zmarły w 1901 r. i jego żona Sybille zmarła tragicznie w marcu 1945 r. oraz Nicolaus, którego szczątki po 1945 r. przeniesiono na cmentarz w Kępicach. W latach 50 XX w. kaplica rodzinna została zniszczona, a grobowce splądrowane.

Pochowani na wzgórzu Richtberg   

Zmarli w Varzin (Warcino)

Mieszkańcy Varzin (Warcino) polegli w wojnach

Źródło:
1. Die Grenz-Zeitung nr 26 z 27.01.1943 r., str. 4.
2. Die Grenz-Zeitung nr 17 z 18.01.1943 r., str. 4.
3. Die Grenz-Zeitung nr 143 z 26.05.1943 r., str. 4.
4. Jarosław Ellwart, Peter Oliver Loew, Śladami Bismarcka po Pomorzu, Region Gdynia 2001.