Starnice - Starnitz

Starnice - wieś w gminie Dębnica Kaszubska. Przed wybuchem drugiej wojny światowej mieszkało tu 531 osób, w 128 gospodarstwach domowych. W przeszłości były one lennem rodziny von Bandemer. Posiadłość wielokrotnie zmieniała właścicieli. W latach 1523 i 1696 była ona w rękach rodziny von Below. W XVIII w. należała ona kolejno do rodzin von Schwerin i von Bandemer. W latach 1753-1945 r. majątek był własnością rodziny von Gottberg. W 1816 r. właścicielem Starnic był Friedrich von Gottberg, do którego należały również wsie: Łabiszewo, Dobieszewo i Dobieszewko. Jego spadkobiercą został w 1869 r. syn Rudolf, który zmarł w 1882 r. Po jego śmierci dobra przeszły na własność syna noszącego to samo imię, co zmarły ojciec. Po śmierci Rudolfa von Gottberg w 1935 r. przejęła majątek jego żona Margarethe, która była ostatnią właścicielką majątku w Starnicach.¹

Rolnictwo i działalność gospodarcza

W 1891 roku powierzchnia majątku w Starnicach wynosiła 1778 ha, w tym było: 734 ha gruntów ornych, 73 ha łąk, 62 ha pastwisk, 907 ha lasów i 2 ha powierzchni wodnych. W zabudowaniach folwarcznych znajdowało się: 60 koni, 220 sztuki bydła, 1215 owiec i 200 świń. Zarządcą majątku był Herman Schlobohm.² W 1938 r. powierzchnia majątku zmniejszyła się do 1206 ha, w tym znajdowało się: 347 ha gruntów ornych, 79 ha łąk, 720 ha lasów i 49 ha nieużytków. Stan inwentarza wynosił: 34 konie, 200 sztuk bydła i 42 owce. Administratorem folwarku był Kramer.³ Poza majątkiem we wsi znajdowało się 86 gospodarstw rolnych, w tym:
- 3 o powierzchni od 0,5 do 5 ha,
- 26 od 10 do 20 ha,
- 11 powyżej 20 ha.
Na początku lat 40 XX w. w Starnicach znajdowały się: sklep wielobranżowy Wilhelma Papenfuß, młyn i gorzelnia należące do majątku. Miał tutaj swój zakład szewc Werner Schmidtke.

Kościół

Mieszkańcy Starnic byli ewangelikami. W 1925 r. tylko jedna osoba deklarowała wyznanie katolickie. Wieś należała do parafii w Dobieszewie, zaś Starnice Kolonia do parafii w Dębnicy Kaszubskiej.

Szkoła

W 1932 r. w Starnicach funkcjonowała 3-stopniowa szkoła powszechna, z trzema klasami i dwoma nauczycielami. Uczęszczało wówczas do niej 98 uczniów. Uczyli tutaj następujący nauczyciele: Dogs, Fuhrmann i Heinza Sonnenberg. Dla dzieci pozostałych we wsi rodzin niemieckich utworzono w 1951/52 r. szkołę podstawową z klasami I-V. Naukę w zakresie kasy VI kontynuowano w Borzęcinie.

Ostatnie dni wojny

Miejscowość została zajęta przez wojska radzieckie 8 marca 1945 r. Dzień przed wkroczeniem Rosjan tutejsi mieszkańcy otrzymali rozkaz ewakuacji. We wsi pozostali uchodźcy z Prus Wschodnich i Zachodnich. Uciekinierzy zdołali dotrzeć tylko do Potęgowa, a część do Pogorzelic, gdzie zostali przechwyceni przez wojska radzieckie i zawróceni. Po powrocie do Starnic wielu z tutejszych mieszkańców była aresztowana i wywieziona do więzienia w Słupsku, skąd powrócili po kilku tygodniach. We wsi powstała radziecka komendantura, która zajęła się m.in. rekwirowaniem i wywozem inwentarza okolicznej ludności. Pierwsi polscy osadnicy dotarli tu w maju 1946 r. Niemieckich mieszkańców wsi deportowano za Odrę na przełomie lipca i sierpnia 1946 r., a następnie w lipcu 1947 r. Podczas II wojny światowej zginęło 53 mieszkańców wsi, 70 zaginęło i 34 poległo w szeregach armii niemieckiej.

Cmentarze

Cmentarz rodzinny

Cmentarz parafialny

Zmarli w Starnitz (Starnice)

Źródło:
1. Karl Heinz Pagel, Der Landkreis Stolp in Pommern, Bonn 1989, ss. 563-566.
2. Niekammer's Landwirtschaftliche Güteradreßbücher. Band I: Landwirtschaftliches Adreßbuch der Provinz Pommern, Leipzig 1939, s. 305.
3. Pommersches Güter-Adressbuch, Friedrich Nagel, Stettin 1892, s.164.