Wolinia
Banner

Wolinia - Wollin
Wolinia - wieś sołecka w gminie Główczyce. Do połowy XVI w. wieś wchodziła w skład majątku rodziny von Puttkamer. Następnie została podzielona na oddzielne części. W 1590 r. we wsi było 6 dzierżawców. Na początku XVIII w. majątek ponownie scalił Georg Dietrich von Puttkamer, który do 1715 r. wykupił wszystkie należące wcześniej do rodziny części. Jego syn - Georg Dietrich przejął i powiększył rodzinny majątek o nowe wsie, które w spadku przeszły następnie na jego synów. Wolinie otrzymał jego najmłodszy syn. W roku 1878 r. posiadłość rodowa linii wolińskiej została utracona przez Gustawa von Puttkamera, który został oszukany przez handlarza wełny z Lęborka. Nieuczciwy handlarz Stein został aresztowany i osadzony w słupskim więzieniu. Podczas nieudanej ucieczki popełnił on samobójstwo. Posiadłość w Wolinii nie wróciła już do rąk rodziny von Puttkamer. Przeszła ona na własność Philippa von Braunschweig, który zmarł w 1882 r. Jego syn Leo i jego imiennik wnuk Leo (+ 1928 r.) przejęli kolejno majątek w Wolinii. Ostatnim przedstawicielem tej rodziny był od 1928 r. (IV pokolenie) Philipp von Braunschweig.

Rolnictwo 

W 1938 r. majątek w Wolinii wynosił 950 ha, w tym było: 435 ha gruntów ornych, 77 ha łąk, 38 ha pastwisk, 195 ha lasów i 205 ha nieużytków. Poza majątkiem były 24 gospodarstwa rolne, w tym:
- 3 o powierzchni od 0,5 ha do 5 ha,
- 4 o powierzchni od 5 ha do 10 ha,
- 9 o powierzchni od 10 ha do 20 ha,
- 8 powyżej 20 ha.
Największe gospodarstwa posiadali: Ernst Paeth - 36 ha, Albert Kroß - 35 ha, Leopold Segler - 32,5 ha, Paul Czech - 32 ha i Karl Kroß - 32 ha. W latach 1941/42 działały we wsi: sklep Gertrudy Wyck oraz oberża Fritza Gronau. Miał tu również swój zakład krawiecki Karl Panzer.

Kościół

Wszyscy mieszkańcy wsi byli wyznania ewangelickiego. W XVIII wieku wieś należała do parafii w Stowięcinie, a następnie do parafii w Cecenowie, a tym samym do okręgu kościelnego Słupsk Stare Miasto. Około 1800 r. już tylko nieliczni mieszkańcy mówili tu po kaszubsku.

Szkoła

Pierwsze informacje o istnieniu szkoły w Wolinii pochodzą z 1717 r. i wymieniają pierwszego nauczyciela o nazwisku Lückenau. W 1932 r. była tu 3-stopniowa szkoła z dwoma nauczycielami. Jednymi z ostatnich nauczycieli byli: Hans Dassow i Karl Knop.

Ostatnie dni wojny

W marcu 1945 r. wieś była przepełniona uchodźcami. 7 marca 1945 r. w Wolinii pojawiły się oddziały SS, które o świcie następnego dnia ruszyły na wschód. Rozkaz do ewakuacji mieszkańcy otrzymali dopiero 9 marca, kilka godzin przed wkroczeniem do wsi Rosjan. Tylko trzynastu osobom udało się dotrzeć do Gdyni, a trzem przedostać statkiem do Danii. Po zakończeniu wojny większość mieszkańców wyjechała za Odrę. W 1953 r. w Wolinii przebywały 23 rodziny niemieckie, ale tylko 6 z samej Wolinii. Z biegiem lat pozostała ludność narodowości niemieckiej zasymilowała się z napływową ludnością polską. Kilka osób jeszcze w latach 70 XX w. wyjechało do Niemiec w trakcie akcji „łączenia rodzin”.

Cmentarze

Cmentarz parafialny

Data założenia:  XIX w. Brak dokładnych danych. 
Wyznanie / parafia:  Ewangelicki / parafia w Cecenowie. 
Status:  Nieczynny. 
Położenie:  Około 2 km na południe z centrum wsi. 
Współrzędne geograficzne:  N 54°36’178” E 17°31’857” 
Powierzchnia:  ± 5500m2 
Układ przestrzenny:  Teren cmentarza posadowiony na płaskim terenie. Wejście na teren pochówkowy znajduje się od strony wschodniej i jest oznaczone dwoma granitowymi głazami z rytem krzyża na froncie. Zachodnia granica terenu przylega do traktu leśnego. Zmarłych chowano twarzą w kierunku wschodnim. Zachował się szczątkowy układ kwater. Najstarsze pochówki miały miejsce w części zachodniej i południowo-zachodniej cmentarza. Były to groby ziemne z żeliwnymi krzyżami. Ostatnie pochówki znajdują się w części południowo-wschodniej terenu. W części centralnej znajduje się najstarszy zachowany nagrobek (1869) upamiętniający H. Wuske. Trudno ustalić czy jest to jego pierwotne miejsce posadowienia, gdyż jest to jedyny zachowany nagrobek skierowany frontem w kierunku północnym.
Drzewostan i roślinność:  Roślinność: barwinek, niezapominajka, 
Najstarszy zachowany element: Granitowy nagrobek upamiętniający H. Wuske zmarłego w 1869 r.
Zachowały się:
  • 25 granitowych podstaw pod żeliwne krzyże,
  • 1 fragment żeliwnego krzyża upamiętniający Henriette Karweictz zmarłej 2 lipca 1912 r.,
  • 3 krzyże wykonane z drewna,
  • 8 fragmentów krzyży drewnianych,
  • 2 nagrobki betonowe bez tablic inskrypcyjnych,
  • 32 fragmenty rozbitych nagrobków,
  • 7 granitowych nagrobków,
  • 1 nagrobek z lastriko z lat 70 XX w.,
  • 1 kamienny krzyż bez tablicy inskrypcyjnej,
  • 3 kamienne krzyże,
  • 1 uszkodzony nagrobek,
  • 4 nagrobki kompletne,
  • kamienie polne tworzące granicę cmentarza od strony wschodniej. 
Uwagi: Cmentarz zamknięto w latach 60 XX w. Jednak ostatni pochówek miał miejsce we wrześniu 1976 r. Pochowano wówczas Annę Schröder zmarłą 12.09.1976 r.



Cmentarz właścicieli zmieskich

Data założenia:  Brak danych. 
Wyznanie / parafia:  Ewangelicki / parafia w Cecenowie.  
Status:  Nieczynny. 
Położenie:  W części południowo-wschodniej parku dworskiego. 
Współrzędne geograficzne:  N 54°36’634” E 17°32’578” 
Powierzchnia:  Brak danych. 
Układ przestrzenny:  Cmentarz położony na płaskim terenie. Do terenu pochówkowego prowadziła aleja lip. Grobowiec rodziny von Puttkamer został zniszczony. Cały teren cmentarza został ogołocony z elementów nagrobnych. Obok grobowca znajdowała się mogiła dziecięca otoczona metalowym ogrodzeniem. 
Drzewostan i roślinność:  Teren porośnięty chwastami. 
Najstarszy zachowany element:  Brak. 
Zachowały się:
  • betonowe fragmenty pochodzące z elementów nagrobnych. 


 

Pochowani na cmentarzu ewangelickim

Nazwisko Imię Tytuł / oznaczenie Data urodzenia Data śmierci
von Braunschweig Leo - --.--.---- --.--.1895
von Braunschweig Jurgen - --.--.---- --.--.1911
von Braunschweig Marie Cecilie - --.--.---- --.--.1912
von Braunschweig Friedrich - --.--.---- --.--.1916
von Braunschweig Leo - --.--.---- --.--.1928
von Braunschweig Katharina - --.--.---- --.--.1934
von Braunschweig Magdalena - --.--.---- --.--.1942
Dieball geb. Korn Irene - 17.02.1909 06.06.1933
Jannusch Gustaw Mąż Emy z dm. Swantusch. 31.10.1877 04.07.1945
Jannusch geb. Swantusch Ema Żona Gustawa Jannusch. 11.12.1882 18.05.19-8
Karweictz Henriette - 06.01.1856 02.06.1912
Kolander Karl - 05.06.1869 Brak daty
Kolander geb. Sülz Amanda - 15.11.1865 15.05.1946
Kross Albert Mąż Marie z dm. Klatt. 16.02.1849 30.05.1943
Kross geb. Klatt Marie Żona Alberta Kross. 03.03.1862 20.08.1945
Lemm geb. Meyer Berta - 27.09.1862 29.04.1937
Schröder geb. Pioch Anna - 10.01.1907 12.09.1976
Schröder Kurt - 02.03.1929 23.04.1956
Schröder Karl Leśniczy. 12.01.1867 14.03.1937
Schröder Ludwig - 08.03.1854 11.03.1941
Schröder geb. Gebrmann Augustine - 27.06.1856 28.01.1935
Schwartz Piotr - 02.01.1884 05.05.1952
Schwartz geb. Schmidt Wanda - 04.11.1893 22.11.1953
Sielczyńska Anna - 27.05.1885 13.03.1945
Streich geb. Kolander Minna - 13.09.1901 23.10.1945
Wendt Franz - 02.10.1872 13.05.1938
Witt geb. Tozke Marie - 02.07.1891 04.11.1945
Wuske H. - --.--.1807 --.--.1869

 

Zmarli w Wolinii

Nazwisko Imię Uwagi / status Data urodzenia Data śmierci
von Puttkamera Fabian Gottlieb Stracił życie podczas pojedynku. --.--.---- 03.05.1684
von Puttkamer geb. von Polenz Helen Żona Fabiana Gottlieba v. Puttkamer. --.--.---- --.--.1690
von Puttkamer  Georg Dietrich 02.02.1681 15.09.1754

 

Mieszkańcy Wollin (Wolinia) polegli w wojnach

Stopień Nazwisko Imię Data urodzenia Data śmierci Wiek / miejsce śmierci / uwagi
- Wenzlaff Otto --.--.---- --.--.---- Poległ podczas II wojny światowej.
- Czech Georg --.--.---- --.--.1945 Poległ w Budapeszcie.

Źródło:
1. Karl Heinz Pagel, Der Landkreis Stolp in Pommern, Bonn 1989, ss. 1030-1034. 

Konsola diagnostyczna Joomla!

Sesja

Informacje o wydajności

Użycie pamięci

Zapytania do bazy danych